CARSTEN ALBERT, architekt, profesor Technische Hochschule Danzig
| < Poprzednie | Następne > |
ALBERT CARSTEN (1 XI 1859 Berlin – 3 IX 1943 Terezin, Czechy), architekt, budowniczy i profesor ► Technische Hochschule Danzig (THD). Urodzony jako Albert Cohn, po wystąpieniu rodziców z gminy żydowskiej w 1898, rok później nadano im nazwisko Carsten. Od 1878 student historii sztuki i matematyki na uniwersytecie w Berlinie, w latach 1878–1883 w Akademii Budowlanej. Od 1890 pracował w Ministerstwie Robót Publicznych; na życzenie cesarza w 1899 wyznaczony do prac architektonicznych przy gdańskiej Technische Hochschule. W Gdańsku od marca 1900, zamieszkał przy Parkweg 5 (ul. Pawłowskiego), od 1910 w zaprojektowanej przez siebie wilii przy Steffensweg 10 (ul. Stefana Batorego). Główny projektant wybudowanych w latach 1900–1904 w stylu historyzmu (tzw. renesansu gdańskiego w projektach elewacji, wewnątrz – secesji) Gmachu Głównego, budynków chemii, elektrotechniki, laboratorium maszynowego z wieżą ciśnień i kilku mniejszych obiektów. Żadna decyzja związana z budową THD nie mogła obyć się bez jego podpisu, władze miasta uzgadniały z nim przebieg ulic wokół niej. Uczestniczył w uroczystym otwarciu uczelni 6 X 1904.
W 1903 w Gdańsku radca budowlany, od 1904 profesor THD. W latach 1904–1933 kierownik Katedry Architektury, w kadencjach 1927-1928 i 1931-1932 dziekan Wydziału Budownictwa, a do 1 V 1933 także pierwszy prorektor uczelni. Ceniony teoretyk i praktyk. Zaprojektował wiele gmachów zbudowanych w Gdańsku w latach 1904–1933: ► budynek Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Od Ognia (1913–1915), domy na osiedlu ► Nowe Szkoty, siedzibę Akademickiego Klubu Żeglarskiego przy Wielkiej Alei (al. Zwycięstwa 23, obecnie konsulat Niemiec), willę przy obecnej ul. Sobótki 18. Na działce w pobliżu lasu przy Steffensweg 10 (ul. Batorego), zaprojektował (1908) i wybudował (1909) jednopiętrowy dom, nakryty masywnymi, przenikającymi się łamanymi dachami, w zewnętrznej formie nawiązujący do architektury angielskiej. Należał do ► Towarzystwa Przyjaciół Sztuki i ► Stowarzyszenia na Rzecz Zachowania Zabytków Budownictwa i Sztuki Gdańska, które między innymi zabiegało u władz miasta o powołanie ► Muzeum Dom Uphagena. Jego działania doprowadziły w 1909 do podpisania umowy w tej sprawie.
Z powodu żydowskiego pochodzenia 1 V 1933, kilka tygodni przed dojściem w Gdańsku do władzy NSDAP, zmuszony do złożenia dymisji. Wyjechał do Berlina-Dahlem, zamieszkał u syna Hansa, niemieckiego weterana I wojny światowej (drugi syn, Georg, student architektury, zginął 24 III 1918 jako żołnierz niemiecki na froncie w wieku 24 lat). W 1939 odebrano mu tytuł doktora honoris causa, nadany w 1929 przez Technische Hochschule w Hanowerze. 17 VI 1943 wywieziony do getta w Terezinie (tzw. Protektorat Czech i Moraw). Żonaty był z Marie z domu Wolff (zm. przed 1903).
Bibliografia:
Krzempek Krzysztof, Szczepański Jakub, Grabowski Klaudiusz, Mizerska Karolina, Szczepańska Helena, Wojtczak Katarzyna, Detale Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2018.
Tradycjonalizm i neotradycjonalizm w sztuce XIX i XX wieku na Pomorzu, red. Józef Tarnowski, Roman Nieczyporowski, Gdańsk 2012.
