ADAMCZEWSKI IGNACY, profesor Politechniki Gdańskiej, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
IGNACY ADAMCZEWSKI (25 I 1907 Warszawa – 23 VI 2000 Gdańsk), fizyk, profesor Politechniki Gdańskiej (PG), honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Łukasza (zm. 1914) i Eleonory z domu Straczyńskiej, brat Juliana i Leonarda. Absolwent Szkoły Podstawowej i Gimnazjum im. Edwarda A. Rontalera w Warszawie. W latach 1926–1932 studiował fizykę na Uniwersytecie Warszawski (UW), jednocześnie od 1927 do 1931 dorabiał pracą w biurze Dyrekcji PKP. Po studiach zatrudniony w Zakładzie Fizyki Teoretycznej UW. Od 1936 doktor na podstawie rozprawy Ruchliwość i rekombinacja jonów w zjonizowanych ciekłych dielektrykach w zależności od lepkości cieczy. We wrześniu 1939 dowodził plutonem, następnie kompanią 81. pułku piechoty. Po rozbrojeniu 29 września przez wojska rosyjskie wrócił do Warszawy. Aresztowany w 1940 podczas ulicznej łapanki, przez trzy miesiące więzień obozu Auschwitz, wykupiony 24 grudnia tego roku. Był kierownikiem sklepu żelaznego, kontynuował konspiracyjnie badania naukowe, w 1943–1944 brał udział w tajnym nauczaniu. W lipcu 1944 opuścił Warszawę i zamieszkał pod Łowiczem, pracował jako robotnik w tamtejszej cukrowni „Irena".
Od 5 lipca do 15 sierpnia 1945 zastępca profesora na Wydziale Lekarskim i Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Łódzkiego. W lipcu 1945 przybył do Gdańska w poszukiwaniu pozostałego w Technische Hochschule Danzig sprzętu naukowego przydatnego ośrodkowi łódzkiemu, w sierpniu przeniósł się do Gdańska, od 2 października zatrudniony na PG, 22 października wygłosił wykład inaugurujący działalność tej uczelni. W latach 1945–1969 kierownik II Katedry Fizyki PG (zob. Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej PG) i do 1969 kierownik Katedry Fizyki Akademii Medycznej w Gdańsku, pracował także w gdańskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej. Od 1946 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1962 profesor zwyczajny. W latach 1953–1954 i 1965–1968 dziekan Wydziału Chemicznego PG, w 1968–1971 pierwszy dyrektor Międzywydziałowego Instytutu Fizyki PG. W latach 1971–1974 był profesorem na University of Salford (Anglia), w 1973 reprezentował tę uczelnię na konferencji w Montrealu i na wykładach w czterech uniwersytetach w USA. W 1975–1983 przebywał na tej uczelni na kontrakcie. Był redaktorem działu „Fizyka” „Zeszytów Naukowych Politechniki Gdańskiej”.
Zajmował się ciekłymi dielektrykami i fizyką jądrową, zwłaszcza detekcją i dozymetrią promieniowania. Z jego nazwiskiem wiąże się określenie „gdańska szkoła ciekłych dielektryków”. Autor przetłumaczonej na kilka języków książki Jonizacja i przewodnictwo ciekłych dielektryków (1965) i pionierskiej w Polsce pracy Ochrona zdrowia przed promieniowaniem jonizującym (1959).
W 1947 współzałożyciel gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Członek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (1968–1990), Związku Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych (koło przy PG) (1991–2000). W 1985 doktor honoris causa PG, w 1992 – AMG. 25 V 1993 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945, Krzyżem Oświęcimskim, Medalem Kopernika Polskiej Akademii Nauk, Medalem Marii Skłodowskiej-Curie, Medalem 40-lecia AMG (1985), odznakami „Za Zasługi dla Gdańska”, „Zasłużony dla Politechniki Gdańskiej”, „Zasłużony dla Akademii Medycznej w Gdańsku”.
Żonaty był od 1937 z Marią Zofią z domu Wróblewską, ojciec Christophera Adama (ur. 7 IX 1940 Warszawa), mieszkającego Wielkiej Brytanii. Po raz drugi żonaty od 1950 z Janiną z domu Krzyżanowską. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Adamczewski Ignacy, Moje wspomnienia o powstaniu i organizacji Akademii Medycznej i Politechniki Gdańskiej w 1945 roku, „Gazeta AMG”, 1995, nr 5, s. 18–19; nr 7, s. 18–20; nr 8, s. 8–9.
Pionierzy Politechniki Gdańskiej, red. Zygmunt Paszota, Janusz Rachoń, Edmund Wittbrodt, Gdańsk 2005, s. 76.
