ŚWITEK MARIAN, działacz opozycji demokratycznej
| < Poprzednie | Następne > |
MARIAN LESZEK ŚWITEK (ur. 18 IV 1949 Gdańsk), działacz opozycji demokratycznej. Syn Zygmunta i Mirosławy z domu Sońta. Po skończeniu nauki w gdańskim Liceum Ogólnokształcacym i zdaniu matury, od sierpnia 1966 przez kilka miesięcy pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji w Gdańsku, od marca 1967 do września 1968 jako ślusarz narzędziowy w Wytwórni Wyrobów Bursztynowych w Gdańsku, od kwietnia 1969 przez następne dwa lata odbywał zasadniczą służbę wojskową. Od 1971 pracował w Zarządzie Portu Gdańsk jako sztauer, później ślusarz w Zakładzie Mechaniki Precyzyjnej w Gdańsku. W 1973 powrócił do pracy w Porcie Gdańskim, do zwolnienia po strajku w stanie wojennym (13 XII 1981) zatrudniony był jako operator urządzeń zmechanizowanych.
15 VIII 1980, na wieść o rozpoczęciu dzień wcześniej strajku w Stoczni Gdańskiej, współorganizował protest w Porcie Północnym, będącym Rejonem IV Zarządu Portu Gdańsk. Wraz ze Stefanem Lewandowskim udał się do Stoczni Gdańskiej, by poinformować o przystąpieniu do strajku solidarnościowego. Był łącznikiem portu ze stocznią. Po przyjeździe wicepremiera rządu PRL Tadeusza Pyki do Trójmiasta na rozmowy rozłamowe z komitetami strajkowymi, został wywieziony ze stoczni przez portowców dążących do kompromisu z wicepremierem. Przeszedł trudne chwile w porcie, bo robotnicy portowi z innych rejonów, ci którzy go nie znali, chcieli wrzucić go nawet do kanału portowego, biorąc go za prowokatora, reprezentanta nie robotniczych, ale innych interesów („KOR–owskich”, jak przedstawiała niechętna protestom oficjalna propaganda). Wybroniony został przez Antoniego Filipkowskiego i Czesława Nowaka, którzy w sposób rozsądny wytłumaczyli dokerom, czym jest KOR, czym opozycja przedsierpniowa i o co chodzi ze strajkiem w Stoczni Gdańskiej.
Po strajkach wszedł do Komitetu Założycielskiego NSZZ Solidarność w Zarządzie Portu Gdańsk, a od listopada 1981, po wyborach związkowych, do Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Zarządu Portu Gdańsk jako wiceprzewodniczący. W lipcu 1981 był delegatem na I Walne Zebranie Delegatów Regionu Gdańskiego, we wrześniu i w październiku 1981 delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w gdańskiej hali „Olivia”. Po ogłoszeniu stanu wojennego, w dniach 14–19 XII 1981 współorganizował z Antonim Grabarczykiem i Andrzejem Michałowskim strajk protestacyjny w zakładzie. Po jego zakończeniu pozostawał w ukryciu, 20 XII 1981 został zwolniony z pracy. W styczniu 1982 gdańska Służba Bezpieczeństwa poszukiwała go listem gończym. W maju 1982 wraz z Bogdanem Borusewiczem, Aleksanderem Hallem, Bogdanem Lisem i Stanisławem Jaroszem był założycielem w Gdańsku Regionalnej Komisji Koordynacyjnej (RKK). 12 II 1983 został aresztowany, 31 X 1983 skazany przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni na trzy lata pozbawienia wolności. Po wyroku przewieziony do Zakładu Karnego w Braniewie. 6 VIII 1984 wyszedł na wolność na mocy amnestii.
Długo nie mógł znaleźć zatrudnienia, dopiero w listopadzie 1985 przyjęty został do pracy w Konfekcyjnej Spółdzielni Pracy „Przyszłość” w Sopocie, gdzie był portierem–rewidentem. W 1986 ukończył Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Od stycznia 1987 do przemian ustrojowych w 1989 pracował w Zakładzie Robót Kolejowych „Torus” w Gdyni jako kierownik administracyjny. We wrześniu 1989 odbył praktykę w Okręgowej Radzie Adwokackiej w Gdańsku, od marca 1991 do listopada 1996 był dyrektorem, prezesem Zarządu Portu Gdańsk, od grudnia 1996 do stycznia 1998 dyrektorem Zarządu Port Gdański „Eksploatacja”, od stycznia 1998 do stycznia 2003 prezesem Zarządu Portu Gdańsk, od listopada 2006 wiceprezesem Zarządu Morskiego Portu Gdańsk S.A.
W 2015 odznaczony został Krzyżem Wolności i Solidarności.
Bibliografia:
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, akta paszportowe, akta Prokuratury i Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni.
Archiwum Portu Gdańsk, akta osobowe.
Kazański Arkadiusz, Świtek Marian, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/19122,Switek-Marian-Leszek.html?search=314544019952.
„Kontynuowali działalność związkową…”. Sądzeni z powodów politycznych w województwie gdańskim (1981–1983), wstęp i opracowania Arkadiusz Kazański, Gdańsk 2012.
Portowców gdańskich drogi do wolności, red. Jan Jakubowski, Gdańsk 2000;
