Tekst źródłowy strony SOCIETAS LITTERARIA CUIUS SYMBOLUM VIRTUTIS ET SCIENTIARUM INCREMENTA

{{paper}}
'''SOCIETAS LITTERARIA CUIUS SYMBOLUM VIRTUTIS ET SCIENTIARUM INCREMENTA''', pierwsze towarzystwo naukowe w Gdańsku, powstałe 23 X 1720. Założone przez sekretarza miejskiego i [[ŁAWA MIEJSKA | ławnika]] [[ENGELCKE FRIEDRICH GOTTLIEB II | Friedricha Gottlieba Engelckego]], [[EHLER CARL GOTTLIEB | Karla Gottlieba Ehlera]], [[LENGNICH GOTTFRIED, prawnik, historyk, patron gdańskiej ulicy | Gottfrieda Lengnicha]], pisarza sądowego Johanna Heinricha Morgnera, kupca Gottfrieda Penskiego. Liczbę członków określano początkowo na nie mniej niż trzech, a nie więcej niż siedmiu, od 23 X 1721 nie więcej niż 9 (przyjęto wówczas [[SCHRÖDER CHRISTIAN GABRIEL | Christiana Gabriela Schrödera]], Valentina Andreasa Borckmanna (syna burmistrza [[BORCKMANN ANDREAS (II) | Andreasa Borckmanna]]) i [[BREYN JOHANN PHILIPP | Johanna Philipa Breyna]]).<br/><br/>
Towarzystwem kierował zarząd (prezes i sekretarz wybierany co kwartał), prowadzono księgę protokołów ''Ephemerides Societatis''. Do przechowywania oryginałów wystąpień służyły ''Acta Litteraria''. Miało być forum dyskusyjnym w dziedzinach historii, literatury, moralności, prawa, fizyki, matematyki z udziałem zapraszanych specjalistów. Wystąpienia dotyczyły zagadnień, którymi zajmowali się członkowie i zaproszeni goście, specjaliści z danej dziedziny wiedzy. Wykluczano dyskusje teologiczne, posiedzenia odbywały się raz na tydzień (w poniedziałki). Początkowo dominowały dyskusje humanistyczne, po odejściu w 1722 Gottfrieda Lengnicha i Gottfrieda Penskiego – przyrodnicze, po kolejnym poszerzeniu składu towarzystwa w styczniu 1722 o przyrodników Davida Kade i [[KLEIN JACOB THEODOR | Jacoba Theodora Kleina]].<br/><br/>
Spotkania odbywały się w mieszkaniach członków, od 1724 u Johanna Heinricha Morgnera. Fundusze składały się z wpisowego (jeden dukat) oraz kar za spóźnienia, nieobecność lub nieprzygotowanie referatu. Ostatnie zebranie odbyło się w kwietniu 1727. Upadło z powodu braku zainteresowania, jego dorobek poszedł w zapomnienie. Zachował się złożony z 18 paragrafów statut towarzystwa. Rok po założeniu gdańskiego Societas Litteraria powstało podobne towarzystwo o tej samej nazwie w Elblągu, upadło również w 1727. {{author: RED}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Życie miasta]]