Tekst źródłowy strony OBBERGHEN ANTONI van, mistrz budowlany, były patron ulicy w Gdańsku

{{paper}}

[[File:Wielka Zbrojownia, której budową kierował Anton von Obberghen, widok od strony zachodniej (u góry) i wschodniej, Johann Carl Schultz, 1872.JPG|thumb|Wielka Zbrojownia, której budową kierował Anton von Obberghen, widok od strony zachodniej (u góry)<br/>i wschodniej, [[SCHULTZ JOHANN CARL, artysta malarz, pedagog | Johann Carl Schultz]], 1872]]

'''ANTONI van OBBERGHEN''' (Obbergen, Opbergen) (1543 Mechelen, Flandria – pogrzeb 3 VIII 1611 Gdańsk), mistrz budowlany, fortyfikator, były patron ulicy w Gdańsku. Syn Dawida i Klary. W latach 1558–1562 kształcił się w zawodzie murarskim u mistrza Petera Janssensa, u którego zdał egzamin mistrzowski. Pierwsze prace wykonał w okresie 1567–1571 w Antwerpii przy budowie cytadeli. Od około 1575 w Danii, do 1585 zrealizował przebudowę zamku Krogen (Kronborg) w Helsingør, latarni morskiej w Kullen (Skania), zaprojektował przebudowę zamku Nyköbing (wyspa Falster).<br/><br/>
W Gdańsku od 1586. Wybudował Fort Carré w twierdzy [[WISŁOUJŚCIE | Wisłoujście]] oraz zwieńczenie wieży bramnej w Zespole Przedbramia przy Langgasse (ul. Długa). Uczestniczył w pracach nad budową [[RATUSZ STAREGO MIASTA | Ratusza Starego Miasta]], od 1593 nad unowocześnieniem umocnień [[STARE PRZEDMIEŚCIE | Starego Przedmieścia]]. Od 1594 do śmierci mistrz budowlany przy [[URZĄD WAŁOWY | Urzędzie Wałowym]]. Współpracował przy przebudowie m.in. [[KATOWNIA | Katowni]] i [[WIEŻA WIĘZIENNA | Wieży Więziennej]] na cele więzienne (1596–1597), renowacji [[RATUSZ GŁÓWNEGO MIASTA | Ratusza Głównego Miasta]] (1593–1598 i 1608–1611), kierował budową [[WIELKA ZBROJOWNIA | Wielkiej Zbrojowni]] (1600–1609).<br/><br/>
Dzięki jego pracom na szerszą skalę stosowano w Gdańsku rozwiązania architektoniczne renesansu niderlandzkiego, który na gruncie polskim zyskał miano renesansu gdańskiego. Pobierał największą pensję wśród innych artystów i budowniczych w Gdańsku (około 754 talarów rocznie). Współpracował m.in. z [[STRAKOWSKI HANS, budowniczy fortyfikacji, patron gdańskiej ulicy | Hansem Strakowskim]] i [[BLOCK ABRAHAM van den,  rzeźbiarz | Abrahamem van den Blockiem]]. 17 X 1596 otrzymał kupieckie [[OBYWATELSTWO MIEJSKIE | obywatelstwo gdańskie]]. <br/><br/>Przyjmował zamówienia także spoza Gdańska; wykonał m.in. projekty fortyfikacji zamku w Łowiczu (1594), fortyfikacji miejskich Elbląga (1595), nadbudowy Ratusza Starego Miasta w Toruniu (1601) oraz projekt regulacji [[WISŁA | Wisły]] koło Białej Góry (1593–1606). Członek bractw w [[DWÓR ARTUSA | Dworze Artusa]] (w 1590 Bractwa św. Krzysztofa, w 1591 Bractwa św. Rajnolda).<br/><br/>
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy ożenił się w Danii, w Helsingør, w 1580 z córką flamandzkiego armatora Sarą de Mehr (Meyer) (pochowana 7 II 1799 w [[KOŚCIÓŁ ŚW. PIOTRA I PAWŁA | kościele św. Piotra i Pawła]]) miał z nią syna Daniela (ur. 1580 Helsingør), dwukrotnie, w marcu 1591 i ponownie w kwietniu 1596 zapisywanego do gdańskiego [[GIMNAZJUM AKADEMICKIE | Gimnazjum Akademickiego]] (widać towarzyszył ojcu w jego pracach poza Gdańskiem), oraz córkę Ester (ur. 1592 Gdańsk), od 22 VI 1615 żonę Martina Möllera. Po raz drugi ożenił się 7 II 1600 w kościele św. Piotra i Pawła z Sarą, córką kupca Michaela Schwarza (zm. 1600) i Sofii (zm. 1602), doczekał się z tego związku drugiej córki. Pochowany w  kościele św. Piotra i Pawła. Wdowie i nieletniej córce przyznano prawnego opiekuna, po rozpatrzeniu spraw majątkowych w 1712 opuściły one Gdańsk. Jego imię nosiła do 1945 ulica w Gdańsku–[[STRZYŻA |Strzyży]] (obecnie ul. mjr. Hubala). {{author: PP}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]]<br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/><br/>
'''Bibliografia''': <br/>
''Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814'', wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. II, s. 58.<br/>
''Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814'', wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 54, 60.<br/>
Habela Jadwiga, ''Antoni Obberhagen'', w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. III, Gdańsk 1997, s. 341–342.<br/>
Kaufmann Josef, ''Neues über Antoni von Obbergen'', „Mitteilungen des Westpreußischen Geschichtsvereins”, 1906, 3, s. 37–41.<br/>
Weichbrodt Dorothea, ''Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert'', Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 339.