KOŚCIÓŁ GARNIZONOWY ŚW. APOSTOŁÓW PIOTRA I PAWŁA
Z Encyklopedia Gdańska
(Różnice między wersjami)
| (Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
| − | [[File:Johannes_Lutze.png|thumb|Wmurowanie przez [[KUPFERSCHMIDT JOHANNES EUGEN OSCAR| Johannesa Oscara Kupferschmidta]] kamienia węgielnego pod kościół Lutra, w głębi cesarzowa August Wiktoria, małżonka Wilhelma II]] | + | [[File:Johannes_Lutze.png|thumb|Wmurowanie przez [[KUPFERSCHMIDT JOHANNES EUGEN OSCAR, przedsiębiorca, radny| Johannesa Oscara Kupferschmidta]] kamienia węgielnego pod kościół Lutra, w głębi cesarzowa August Wiktoria, małżonka Wilhelma II]] |
[[File:Kościół garnizonowy św. Apostołów Piotra i Pawła, widok ze Wzgórza Zinglera, około 1905.JPG|thumb|Kościół garnizonowy św. Apostołów Piotra i Pawła, widok ze Wzgórza Zinglera, około 1905]] | [[File:Kościół garnizonowy św. Apostołów Piotra i Pawła, widok ze Wzgórza Zinglera, około 1905.JPG|thumb|Kościół garnizonowy św. Apostołów Piotra i Pawła, widok ze Wzgórza Zinglera, około 1905]] | ||
[[File:Kościół_Garnizonowy_św._Apostołów_Piotra_i_Pawła.jpg|thumb|Fasada główna: portal z rozetą i figurami apostołów św. Piotra i św. Pawła, 2010]] | [[File:Kościół_Garnizonowy_św._Apostołów_Piotra_i_Pawła.jpg|thumb|Fasada główna: portal z rozetą i figurami apostołów św. Piotra i św. Pawła, 2010]] | ||
'''KOŚCIÓŁ GARNIZONOWY ŚW. APOSTOŁÓW PIOTRA i PAWŁA''', Wrzeszcz, ul. Sobótki 20 (Am Johannisberg). Zbudowany dla nowej parafii kościoła ewangelickiego pod wezwaniem Lutra (Lutherkirche) dla mieszkańców Wrzeszcza, należących wcześniej do parafii [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]] oraz dla żołnierzy tego wyznania stacjonujących w [[KOSZARY | koszarach]] huzarów (jako świątynia pomocnicza dla [[KOŚCIÓŁ ŚW. ELŻBIETY | kościoła św. Elżbiety]], będącego kościołem garnizonowym). Po powstaniu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] świątynia przeznaczona była także dla policjantów, zajmujących dawne koszary wojskowe. <br/><br/> | '''KOŚCIÓŁ GARNIZONOWY ŚW. APOSTOŁÓW PIOTRA i PAWŁA''', Wrzeszcz, ul. Sobótki 20 (Am Johannisberg). Zbudowany dla nowej parafii kościoła ewangelickiego pod wezwaniem Lutra (Lutherkirche) dla mieszkańców Wrzeszcza, należących wcześniej do parafii [[KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA (przy ob. ul. 3 Maja) | kościoła Bożego Ciała]] oraz dla żołnierzy tego wyznania stacjonujących w [[KOSZARY | koszarach]] huzarów (jako świątynia pomocnicza dla [[KOŚCIÓŁ ŚW. ELŻBIETY | kościoła św. Elżbiety]], będącego kościołem garnizonowym). Po powstaniu [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnego Miasta Gdańska]] świątynia przeznaczona była także dla policjantów, zajmujących dawne koszary wojskowe. <br/><br/> | ||
| − | Wybudowany staraniem społecznego komitetu budowy pod przewodnictwem [[KUPFERSCHMIDT JOHANNES EUGEN OSCAR | Johannesa Oscara Kupferschmidta]] i pastora [[LUTZE JOHANNES EDUARD KARL | Johannesa Eduarda Karla Lutzego]], poświęcony 6 X 1899, w stylu neogotyckim, według projektu Gotthilfa Ludwiga Möckela. Patronat nad budową objęła cesarzowa Augusta Wiktoria, małżonka Wilhelma II, obecna przy położeniu kamienia węgielnego jak i przy poświęceniu kościoła. Była też fundatorką witraży w ścianie prezbiterium, przedstawiających sceny z życia Chrystusa.<br/><br/> | + | Wybudowany staraniem społecznego komitetu budowy pod przewodnictwem [[KUPFERSCHMIDT JOHANNES EUGEN OSCAR, przedsiębiorca, radny | Johannesa Oscara Kupferschmidta]] i pastora [[LUTZE JOHANNES EDUARD KARL, pastor | Johannesa Eduarda Karla Lutzego]], poświęcony 6 X 1899, w stylu neogotyckim, według projektu Gotthilfa Ludwiga Möckela (1838–1915). Patronat nad budową objęła cesarzowa Augusta Wiktoria, małżonka Wilhelma II, obecna przy położeniu kamienia węgielnego jak i przy poświęceniu kościoła. Była też fundatorką witraży w ścianie prezbiterium, przedstawiających sceny z życia Chrystusa.<br/><br/> |
| − | Bryła kościoła ma dwie niesymetryczne nawy oraz krótkie, zamknięte prosto prezbiterium, obok którego zlokalizowano zakrystię w prostokątnym aneksie. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża zegarowa na rzucie kwadratu z istniejącą przed II wojną światową kaplicą chrzcielną w przyziemiu, w narożu północno-wschodnim dwie cylindryczne klatki schodowe, prowadzące na emporę muzyczną. Nawa główna kryta jest dachem dwuspadowym, nad boczną znajdują się dachy dwuspadowe, poprzeczne. Fasada z portalem i wielką rozetą zwieńczono trójkątnym szczytem ożywionym ostrołukowymi blendami. Wieża o trzech kondygnacjach, ujęta w części dolnej skarpami, powyżej elewacje z trójdzielnymi, zamkniętymi półkoliście, przezroczami, ostatnia kondygnacja ażurowa. Wnętrze sklepione o charakterze salowym z emporą nad nawą boczną. Na wieży trzy dzwony (dwa zarekwirowano w czasie I wojny światowej, później odtworzone). Fasadę zdobiły figury apostołów Piotra i Pawła. Od zachodu nawa boczna z umieszczoną nad nią emporą. Na chórze organy pneumatyczne elbląskiej firmy Terleckiego. Od strony południowej w 1908 zbudowano obszerną plebanię (podczas I wojny światowej | + | Bryła kościoła ma dwie niesymetryczne nawy oraz krótkie, zamknięte prosto prezbiterium, obok którego zlokalizowano zakrystię w prostokątnym aneksie. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża zegarowa na rzucie kwadratu z istniejącą przed II wojną światową kaplicą chrzcielną w przyziemiu, w narożu północno-wschodnim dwie cylindryczne klatki schodowe, prowadzące na emporę muzyczną. Nawa główna kryta jest dachem dwuspadowym, nad boczną znajdują się dachy dwuspadowe, poprzeczne. Fasada z portalem i wielką rozetą zwieńczono trójkątnym szczytem ożywionym ostrołukowymi blendami. Wieża o trzech kondygnacjach, ujęta w części dolnej skarpami, powyżej elewacje z trójdzielnymi, zamkniętymi półkoliście, przezroczami, ostatnia kondygnacja ażurowa. Wnętrze sklepione o charakterze salowym z emporą nad nawą boczną. Na wieży trzy dzwony (dwa zarekwirowano w czasie I wojny światowej, później odtworzone). Fasadę zdobiły figury apostołów Piotra i Pawła. Od zachodu nawa boczna z umieszczoną nad nią emporą. Na chórze organy pneumatyczne elbląskiej firmy Terleckiego. Od strony południowej w 1908 zbudowano dom parafialny i obszerną plebanię (podczas I wojny światowej wykorzystywane w charakterze lazaretu wojskowego). <br/><br/> |
| − | Nie poniósł większych strat w | + | Nie poniósł większych strat w 1945. Przejęty przez katolickie duszpasterstwo wojskowe ludowego Wojska Polskiego i służył jako kościół garnizonowy. Pierwszym kapelanem wojskowym był ks. Władysław Żebracki, który zmienił wezwanie świątyni na św. Piotra i Pawła (od figur obu świętych istniejących od początku nad głównym portalem). Świątynia stopniowo zmieniała swój wystrój wewnętrzny. W kruchcie dawnej kaplicy chrzcielnej umieszczono obrazy Matki Bożej Królowej Aniołów i Najświętszego Serca Jezusowego, a także tablice upamiętniające ważne wydarzenia z historii Polski. W ołtarzu nawy bocznej obrazy o tematyce maryjnej.<br/><br/> |
| − | Do 1991 roku znajdował się na terenie parafii [[KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA JEZUSOWEGO | kościoła Najświętszego Serca Jezusowego]] we Wrzeszczu. Po odtworzeniu Ordynariatu Polowego w tym samym roku parafia wojskowa (w latach 1995–1998 proboszczem był ks. Franciszek Cybula, były kapelan prezydenta [[WAŁĘSA LECH | Lecha Wałęsy]]). 1 VII 2009 utworzono (nie zmieniając wezwania świątyni) parafię wojskowo-cywilną pod wezwaniem Matki Odkupiciela. {{author: SK}} <br /><br /> | + | Do 1991 roku znajdował się na terenie parafii [[KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA JEZUSOWEGO | kościoła Najświętszego Serca Jezusowego]] we Wrzeszczu. Po odtworzeniu Ordynariatu Polowego w tym samym roku parafia wojskowa (w latach 1995–1998 proboszczem był ks. [[CYBULA ALFRED FRANCISZEK, ksiądz | Franciszek Cybula]], były kapelan prezydenta [[WAŁĘSA LECH, prezydent Polski | Lecha Wałęsy]]). 1 VII 2009 utworzono (nie zmieniając wezwania świątyni) parafię wojskowo-cywilną pod wezwaniem Matki Odkupiciela. {{author: SK}} <br /><br /> |
{| class="tableGda" | {| class="tableGda" | ||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 1896–1929 | | span style="white-space: nowrap" | 1896–1929 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[LUTZE JOHANNES EDUARD KARL | Johannes Eduard Karl Lutze]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[LUTZE JOHANNES EDUARD KARL, pastor | Johannes Eduard Karl Lutze]] |
|- | |- | ||
| 1930–1945 | | 1930–1945 | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 1 X 1995 – 15 IX 1998 | | span style="white-space: nowrap" | 1 X 1995 – 15 IX 1998 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[CYBULA ALFRED FRANCISZEK | ks. ppłk Alfred Franciszek Cybula]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[CYBULA ALFRED FRANCISZEK, ksiądz | ks. ppłk Alfred Franciszek Cybula]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 15 IX 1998 – 15 VI 2004 | | span style="white-space: nowrap" | 15 IX 1998 – 15 VI 2004 | ||
| Linia 49: | Linia 49: | ||
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | ok. 20 V 1945 – 3 XI 1949 | | span style="white-space: nowrap" | ok. 20 V 1945 – 3 XI 1949 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[ŻEBRACKI WŁADYSŁAW | ks. kpt./mjr Władysław Żebracki]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[ŻEBRACKI WŁADYSŁAW, proboszcz Garnizonu Gdańskiego | ks. kpt./mjr Władysław Żebracki]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 3 XI 1949 – 12 VII 1960 | | span style="white-space: nowrap" | 3 XI 1949 – 12 VII 1960 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[ROLEWSKI FRANCISZEK | ks. kpt./mjr Franciszek Rolewski]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[ROLEWSKI FRANCISZEK, proboszcz Garnizonu Gdańskiego | ks. kpt./mjr Franciszek Rolewski]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 12 VII 1960 – 29 X 1965 | | span style="white-space: nowrap" | 12 VII 1960 – 29 X 1965 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[BOROWCZYK STANISŁAW JÓZEF | ks. ppłk Stanisław Józef Borowczyk]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[BOROWCZYK STANISŁAW JÓZEF, proboszcz Garnizonu Gdańskiego | ks. ppłk Stanisław Józef Borowczyk]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 29 X 1965 – 25 XI 1966 | | span style="white-space: nowrap" | 29 X 1965 – 25 XI 1966 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[MAZUREK PIOTR PAWEŁ | ks. ppłk Piotr Paweł Mazurek]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[MAZUREK PIOTR PAWEŁ, ksiądz, pułkownik | ks. ppłk Piotr Paweł Mazurek]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 25 XI 1966 – 27 XII 1972 | | span style="white-space: nowrap" | 25 XI 1966 – 27 XII 1972 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[SAMSONOWICZ JÓZEF IGNACY | ks. ppłk Józef Ignacy Samsonowicz]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[SAMSONOWICZ JÓZEF IGNACY, proboszcz Garnizonu Gdańskiego | ks. ppłk Józef Ignacy Samsonowicz]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 4 I 1973 – 9 VII 1977 | | span style="white-space: nowrap" | 4 I 1973 – 9 VII 1977 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[ZIMAK REMIGIUSZ | ks. mjr Remigiusz Zimak]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[ZIMAK REMIGIUSZ, proboszcz Garnizonu Gdańskiego | ks. mjr Remigiusz Zimak]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 9 VII 1977 – 30 VI 1978 | | span style="white-space: nowrap" | 9 VII 1977 – 30 VI 1978 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[SZCZYPIŃSKI HENRYK | ks. kpt. Henryk Szczypiński]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[SZCZYPIŃSKI HENRYK, proboszcz Garnizonu Gdańskiego | ks. kpt. Henryk Szczypiński]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 24 IX 1978 – 2 VII 1986 | | span style="white-space: nowrap" | 24 IX 1978 – 2 VII 1986 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[BŁOŃSKI TADEUSZ DIONIZY | ks. mjr/ppłk Tadeusz Dionizy Błoński SDS]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[BŁOŃSKI TADEUSZ DIONIZY, ksiądz | ks. mjr/ppłk Tadeusz Dionizy Błoński SDS]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 2 VII 1986 – 10 IX 1992 | | span style="white-space: nowrap" | 2 VII 1986 – 10 IX 1992 | ||
| − | | span style="white-space: nowrap" | [[PIETREWICZ HENRYK | ks. ppłk Henryk Pietrewicz SDB]] | + | | span style="white-space: nowrap" | [[PIETREWICZ HENRYK, proboszcz Garnizonu Gdańsk | ks. ppłk Henryk Pietrewicz SDB]] |
|- | |- | ||
| span style="white-space: nowrap" | 30 VI 2009 – 11 IV 2010 | | span style="white-space: nowrap" | 30 VI 2009 – 11 IV 2010 | ||
Aktualna wersja na dzień 18:35, 31 mar 2023
KOŚCIÓŁ GARNIZONOWY ŚW. APOSTOŁÓW PIOTRA i PAWŁA, Wrzeszcz, ul. Sobótki 20 (Am Johannisberg). Zbudowany dla nowej parafii kościoła ewangelickiego pod wezwaniem Lutra (Lutherkirche) dla mieszkańców Wrzeszcza, należących wcześniej do parafii kościoła Bożego Ciała oraz dla żołnierzy tego wyznania stacjonujących w koszarach huzarów (jako świątynia pomocnicza dla kościoła św. Elżbiety, będącego kościołem garnizonowym). Po powstaniu II Wolnego Miasta Gdańska świątynia przeznaczona była także dla policjantów, zajmujących dawne koszary wojskowe.
Wybudowany staraniem społecznego komitetu budowy pod przewodnictwem Johannesa Oscara Kupferschmidta i pastora Johannesa Eduarda Karla Lutzego, poświęcony 6 X 1899, w stylu neogotyckim, według projektu Gotthilfa Ludwiga Möckela (1838–1915). Patronat nad budową objęła cesarzowa Augusta Wiktoria, małżonka Wilhelma II, obecna przy położeniu kamienia węgielnego jak i przy poświęceniu kościoła. Była też fundatorką witraży w ścianie prezbiterium, przedstawiających sceny z życia Chrystusa.
Bryła kościoła ma dwie niesymetryczne nawy oraz krótkie, zamknięte prosto prezbiterium, obok którego zlokalizowano zakrystię w prostokątnym aneksie. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża zegarowa na rzucie kwadratu z istniejącą przed II wojną światową kaplicą chrzcielną w przyziemiu, w narożu północno-wschodnim dwie cylindryczne klatki schodowe, prowadzące na emporę muzyczną. Nawa główna kryta jest dachem dwuspadowym, nad boczną znajdują się dachy dwuspadowe, poprzeczne. Fasada z portalem i wielką rozetą zwieńczono trójkątnym szczytem ożywionym ostrołukowymi blendami. Wieża o trzech kondygnacjach, ujęta w części dolnej skarpami, powyżej elewacje z trójdzielnymi, zamkniętymi półkoliście, przezroczami, ostatnia kondygnacja ażurowa. Wnętrze sklepione o charakterze salowym z emporą nad nawą boczną. Na wieży trzy dzwony (dwa zarekwirowano w czasie I wojny światowej, później odtworzone). Fasadę zdobiły figury apostołów Piotra i Pawła. Od zachodu nawa boczna z umieszczoną nad nią emporą. Na chórze organy pneumatyczne elbląskiej firmy Terleckiego. Od strony południowej w 1908 zbudowano dom parafialny i obszerną plebanię (podczas I wojny światowej wykorzystywane w charakterze lazaretu wojskowego).
Nie poniósł większych strat w 1945. Przejęty przez katolickie duszpasterstwo wojskowe ludowego Wojska Polskiego i służył jako kościół garnizonowy. Pierwszym kapelanem wojskowym był ks. Władysław Żebracki, który zmienił wezwanie świątyni na św. Piotra i Pawła (od figur obu świętych istniejących od początku nad głównym portalem). Świątynia stopniowo zmieniała swój wystrój wewnętrzny. W kruchcie dawnej kaplicy chrzcielnej umieszczono obrazy Matki Bożej Królowej Aniołów i Najświętszego Serca Jezusowego, a także tablice upamiętniające ważne wydarzenia z historii Polski. W ołtarzu nawy bocznej obrazy o tematyce maryjnej.
Do 1991 roku znajdował się na terenie parafii kościoła Najświętszego Serca Jezusowego we Wrzeszczu. Po odtworzeniu Ordynariatu Polowego w tym samym roku parafia wojskowa (w latach 1995–1998 proboszczem był ks. Franciszek Cybula, były kapelan prezydenta Lecha Wałęsy). 1 VII 2009 utworzono (nie zmieniając wezwania świątyni) parafię wojskowo-cywilną pod wezwaniem Matki Odkupiciela.
| 1896–1929 | Johannes Eduard Karl Lutze |
| 1930–1945 | Paul Heck |
| 10 IX 1992 – 1 X 1995 | ks. mjr/ppłk Jan Wołyniec |
| 1 X 1995 – 15 IX 1998 | ks. ppłk Alfred Franciszek Cybula |
| 15 IX 1998 – 15 VI 2004 | ks. mjr Andrzej Molendowski |
| 15 VI 2004 – 15 III 2007 | ks. mjr/ppłk Edwin Czach |
| 15 III 2007 – 11 IV 2010 | ks. ppłk Krzysztof Karpiński |
| ok. 20 V 1945 – 3 XI 1949 | ks. kpt./mjr Władysław Żebracki | |
| 3 XI 1949 – 12 VII 1960 | ks. kpt./mjr Franciszek Rolewski | |
| 12 VII 1960 – 29 X 1965 | ks. ppłk Stanisław Józef Borowczyk | |
| 29 X 1965 – 25 XI 1966 | ks. ppłk Piotr Paweł Mazurek | |
| 25 XI 1966 – 27 XII 1972 | ks. ppłk Józef Ignacy Samsonowicz | |
| 4 I 1973 – 9 VII 1977 | ks. mjr Remigiusz Zimak | |
| 9 VII 1977 – 30 VI 1978 | ks. kpt. Henryk Szczypiński | |
| 24 IX 1978 – 2 VII 1986 | ks. mjr/ppłk Tadeusz Dionizy Błoński SDS | |
| 2 VII 1986 – 10 IX 1992 | ks. ppłk Henryk Pietrewicz SDB | |
| 30 VI 2009 – 11 IV 2010 | ks. ppłk Krzysztof Karpiński | |
| 11 IV 2010 – 1 VII 2013 | ks. płk Jan Wołyniec | |
| 1 VII 2013 – 1 VII 2019 | ks. ppłk Sławomir Pałka | |
| 1 VII 2019 – | ks. ppłk Władysław Okoń |
