Jan Kielas podczas zawodów przedolimpijskich w Warszawie, maj 1948
Hasło powstało dzięki Miastu Gdańsk
Partner redakcji
JAN KIELAS (9 VII 1916 Gdańsk-Wrzeszcz – 23 IV 1997 Gdańsk), lekkoatleta, olimpijczyk, biegacz średnio- i długodystansowy, patron gdańskiej ulicy. Syn Teofila (zm. 1945 Skarszewy) i Anny (zm. 1931 Skarszewy) z domu Arasnus. Z wykształcenia piekarz i kucharz. W latach 1933–1936 zawodnik Sokoła Skarszewy, 1936–1937 Gedanii Gdańsk, 1937–1938 Sokoła Bydgoszcz, w 1938 Gedanii, 1939 Klubu Marynarki Wojennej na Oksywiu. W 1939 brał udział w kampanii wrześniowej jako obrońca Kępy Oksywskiej. Po wojnie zawodnik: w 1946 Gedanii, w latach 1947–1948 Zrywu Gdańsk, 1949–1950 Budowlanych ( Lechia), 1951–1955 Gwardii ( GKS Wybrzeże).
W 1933 (jako niestowarzyszony uczeń) zajął IV miejsce w regionalnym Biegu Narodowym rozgrywanym w Skarszewach. W tym samym roku, już jako zawodnik Sokoła Skarszewy, zwyciężył w biegach na 1500 i 3000 m podczas zawodów w Kościerzynie. Pierwsze większe sukcesy odniósł w Gedanii, między innymi 25 IV 1937 zajął II miejsce w gdańskim V Polskim Biegu na Przełaj, w spotkaniu Gedania–Tczew zajął II miejsce w biegu na 3000 m, w spotkaniu Gedania – Sportverein Schutzpolizei Danzig wygrał bieg na 1500 m, w kwietniu 1938 zdobył mistrzostwo II Wolnego Miasta Gdańska w biegu na przełaj na dystansie 5000 m (zawody rozgrywane na Stogach). W czerwcu 1938, już w barwach Sokoła Bydgoszcz, mistrz Pomorza w biegu na 5000 m (15:54,2) i wicemistrz na 10 000 m (34:57,3). W 1938 był notowany przez Polski Związek Lekkoatletyczny na X pozycji w rankingu biegaczy na 10 000 m. 11 IX 1938 w meczu Bydgoszcz–Grudziądz wygrał na 1500 m.
Od 1945 pracował w jednej z gdańskich piekarni. Powrócił do sportu 7 IV 1946, kiedy jako widz spotkania lekkoatletycznego Gdańsk–Olsztyn (58,5:50,5) został poproszony o zastąpienie w gdańskiej drużynie nieobecnego zawodnika; wyszedł nieprzygotowany na bieżnię i wygrał bieg na 3000 m.
W 1952 uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach. Odpadł w eliminacjach biegu na 3000 m z przeszkodami (zajął VII miejsce w swoim przedbiegu, konkurując z dwunastoma zawodnikami – awansowało czterech), choć pobił ówczesny rekord Polski (9:15,4).
Dwunastokrotny mistrz Polski: w biegu na 5000 m w latach 1947, 1948 i 1949; na 10 000 m – 1947, 1948 i 1950; na 3000 m z przeszkodami – 1949 i 1950 (wicemistrz w 1951 i 1953); w biegu przełajowym – 1948, 1949 i 1950 (wicemistrz 1951); w sztafecie 4 × 1500 m – 1950. W 1949 roku zimowy mistrz Polski w biegu na 3000 m w hali. W 1950 brązowy medalista międzynarodowych mistrzostw Rumunii w biegu na 3000 m z przeszkodami (w biegu na 10 000 m – będąc na IV pozycji – usłuchał błędnego wskazania sędziów i zszedł z bieżni o jedno okrążenie za wcześnie). Mistrz Wybrzeża w 1947 w biegu na 10 000 m (33:28,9 – rekord okręgu), w 1949 na 5000 m, w 1950 na 3000 m, w 1954 wicemistrz Wybrzeża w biegu na przełaj na 5500 m. W 1955 zimowy wicemistrz Wybrzeża w biegu na 3000 m. W 1952 wicemistrz zrzeszenia Gwardii na 5000 m, w 1953 mistrz na 3000.
W latach 1949–1953 wystąpił w ośmiu meczach międzypaństwowych w reprezentacji Polski (jedenaście startów, jedno zwycięstwo indywidualne). Występował także w innych reprezentacjach Polski (okręgowych, spartakiadowych).
W 1947 zajął II miejsce w Narodowym Biegu na Przełaj. Czterokrotnie (1948, 1949, 1950, 1951) wygrał gdański bieg o Puchar „Głosu Wybrzeża” (po trzecim zwycięstwie zdobył go na własność). Trzykrotny zwycięzca biegu o Puchar „Dziennika Bałtyckiego” (1948, 1949, 1951). Dwukrotnie wygrywał w bydgoskim biegu o Puchar „Ilustrowanego Kuriera Polskiego” (1949 i 1950, w 1947 drugi, w 1952 piąty), zwyciężył w biegu ulicznym w Gdańsku z okazji Święta Ludowego (22 VII 1947), a także w biegach o Puchar „Robotnika” w Warszawie (1947), o Puchar „Głosu Wielkopolskiego” w Poznaniu (1947), o Puchar „Kuriera Szczecińskiego” (1 VI 1947 na 5000 m; w 1951 drugi), o Puchar „Głosu Ludu Poznańskiego” (1947 na 4600 m) i o Puchar „Życia Olsztyńskiego” (1950). 16 III 1952 brał udział w dorocznym światowym biegu na 10 000 m organizowanym w Paryżu przez dziennik „L’Humanité” (pierwszy start Polaków), na 89 startujących zawodników był 19.
Po zakończeniu w maju 1956 kariery sportowej pracował jako kucharz na trawlerach przetwórniach Dalmoru. Działał w Morskim Klubie Olimpijczyka.
W 1952 otrzymał tytuł „Mistrz Sportu”. Wyróżniony między innymi Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), odznaką „Zasłużony Ziemi Gdańskiej” i „Zasłużony Pracownik Morza”. Pochowany na cmentarzu Garnizonowym. Od 2006 patron ulicy w dzielnicy Orunia Górna–Gdańsk Południowy. W Skarszewach od 1998 rozgrywane są corocznie w początkach maja Biegi Uliczne im. Jana Kielasa. W 2018 przyznano mu medal "Za zasługi dla gdańskiego sportu".
Był żonaty z Jadwigą Anną z domu Toporek (11 VI 1918 – 22 VIII 2010 Gdańsk), miał córkę Urszulę (ur. 1948) i syna Jerzego (ur. 1952). BŚ
Występy Jana Kielasa w mistrzostwach Polski
7–8 IX 1946 Kraków
bieg na 10 000 m (34:14,0 – przez sędziowską pomyłkę biegł o jedno okrążenie więcej i taki czas mu zaliczono)
wicemistrz
8–9 II 1947 Olsztyn
bieg na 3000 m (9:54,3)
brązowy medal
sztafeta Gedani 3 × 800 m (6:16,2)
wicemistrz
12–13 VII 1947 Warszawa
bieg na 5000 m (15:54,4)
mistrz
bieg na 10 000 m (33:26,0)
mistrz
7 IX 1947 Gdańsk
sztafeta 3 × 1000 m
brązowy medalista (w sztafecie Zrywu Gdańsk z Janem Wentą i Tadeuszem Świniarskim)
28–29 II 1948 Olsztyn
bieg na 3000 m (9:05,0)
mistrz
9 V 1948 Lublin
bieg przełajowy na 7000 m (26:40,2)
mistrz
10–11 VII 1948 Poznań
bieg na 5000 m (15:46,9)
mistrz
bieg na 10 000 m (33:15,2 – zdublował wszystkich rywali)
mistrz
bieg na 3000 m z przeszkodami
ustąpił prowadzenia w biegu i pewnego tytułu mistrzowskiego koledze klubowemu Stanisławowi Bonieckiemu, za co został zdyskwalifikowany
23–24 VII 1949 Gdańsk
bieg na 5000 m (15:25,4)
mistrz
bieg na 3000 m z przeszkodami (9:36,2)
mistrz
9 X 1949 Białystok
bieg przełajowy na 7000 m (23:42,2)
mistrz
18–19 II 1950 Przemyśl
bieg na 3000 m (9:12,8)
brązowy medal
16 IV 1950 Żyrardów
bieg na przełaj 8000 m (24:54,8)
mistrz
13–15 VIII 1950 Kraków
bieg na 10 000 m (32:32,3)
mistrz
bieg na 3000 m z przeszkodami (9:32,3)
mistrz
8 X 1950 Poznań (mistrzostwa drużynowe)
bieg na 3000 m (9:00)
wygrana indywidualna; z drużyną Budowlanych Gdańsk na VI miejscu
22 X 1950 Katowice
sztafeta 4 × 1500 m
mistrz w sztafecie Budowlanych Gdańsk (z Janem Lasockim, Józefem Preussem i Aleksandrem Mańkowskim)
17–18 II 1951 Poznań
bieg na 3000 m (9:17,4)
IV miejsce
20 V 1951 Olsztyn
bieg przełajowy na 5000 m (15:49,2)
wicemistrz
9–16 IX 1951 Warszawa
bieg na 3000 m z przeszkodami (9:39,2)
wicemistrz
bieg na 10 000 m (32:21,2)
brązowy medal
bieg na 5000 m
V miejsce
12 IV 1953 Zielona Góra
bieg przełajowy na 8000 m (27:16,5)| style="vertical-align:top" | style="vertical-align:top" | VI miejsce
Występy Jana Kielasa w reprezentacji Polski (1949–1953)*
31 VII – 1 VIII 1949 Warszawa
Polska–Rumunia 103:108
drugi w biegu na 3000 m z przeszkodami (9:42,8)
trzeci w biegu na 5000 m (15:22,6)
1–2 VII 1950 Warszawa
Polska–Czechosłowacja 85:116 (klasyfikacja męska)
drugi w biegu na 3000 m z przeszkodami (9:28,8)
drugi w biegu na 5000 (15:25,8)
15–16 VII 1950 Warszawa
Polska–Węgry 79:122 (klasyfikacja męska)
drugi w biegu na 3000 m z przeszkodami (9:32,6)
trzeci w biegu na 5000 m (15:31,0)
17–18 IX 1950 Sofia
Bułgaria–Polska 73:94 (klasyfikacja męska)
pierwszy w biegu na 5000 m (15:33,6)
15–16 VII 1951 Moskwa
trójmecz ZSRR–Polska–Rumunia 373,5 : 210 : 160
trzeci w biegu na 3000 m z przeszkodami (9:33,0)
szósty w biegu na 10 000 m (33:07,2)
6–7 X 1951 Warszawa
Polska–NRD 162:144
drugi w biegu na 3000 m z przeszkodami (9:37,8)
5–7 IX 1952 Warszawa
Polska–NRD 177:137
piąty w biegu na 3000 m z przeszkodami
1–2 X 1953 Jena
NRD–Polska 148:170
drugi w biegu na 800 m (1:52,4)
*Osiem występów, jedenaście startów, jedno zwycięstwo indywidualne. BŚ
Inne występy Jana Kielasa (wybór)
6 VI 1947 Gdańsk
Wybrzeże–Pomorze 84:84
pierwszy w biegu na 5000 m (15:34,4)
30–31 VIII 1947 Warszawa
Warszawa (nieoficjalna reprezentacja Polski) – Praga (nieoficjalna reprezentacja Czechosłowacji) 54,5:66,5
pierwszy w biegu na 5000 m (15:37,2)
21 IX 1947 Gdańsk
II Mistrzostwa Lekkoatletyczne Polski Robotniczych Zrzeszeń Sportowych
pierwszy w biegu na 1500 m (4:13,8)
pierwszy w biegu na 5000 m (15:38,2)
28 IX 1947 Szczecin
Igrzyska Ziem Odzyskanych
pierwszy w biegu na 5000 m (15:55,2)
pierwszy w biegu na 10 000 m (33:25 – najlepszy wynik po wojnie)
5 X 1947 Katowice
Polska Południowa (nieoficjalna reprezentacja Polski) – Węgry Północne (nieoficjalna reprezentacja Węgier) 60:54
pierwszy w biegu na 1500 m (15:39)
9 X 1947 Gdańsk
Reprezentacja Gdańskiego Okręgowego Związku Lekkiej Atletyki – Reprezentacja Policji Czechosłowackiej
drugi w biegu na 5000 m (15:16,5 – najlepszy wynik po wojnie, siódmy w historii polskich biegów na tym dystansie), za Emilem Zatopkiem, który oprócz niego zdublował pięciu pozostałych biegaczy
22 V 1948 Warszawa
Warszawa (Polska Reprezentacja Olimpijska) – Praga (nieoficjalna reprezentacja Czechosłowacji)
pierwszy w biegu na 5000 m w eksperymentalnym pojedynku Kielas – polska sztafeta 4 × 1000 m (15:17,8)
8 VI 1948 Brno
zawody przedolimpijskie Praga/Bratislava – Cracovia (Polska Reprezentacja Olimpijska) 72:60
pierwszy w biegu na 5000 m (15:11)
10 VI 1948 Opawa
zawody przedolimpijskieSokół Opawa – Cracovia (Polska Reprezentacja Olimpijska) 58:79
pierwszy w biegu na 3000 (8:48,4)
12 VI 1948 Ołomuniec
zawody przedolimpijskie Sokół Ołomuniec – Cracovia (Polska Reprezentacja Olimpijska),zawody niepunktowane
pierwszy w biegu na 3000 m (8:44,7)
22 VIII 1948 Warszawa
I Ogólnopolskie Igrzyska Sportowe Związków Zawodowych
pierwszy w biegu na 1500 m (4:08,8)
pierwszy w biegu na 5000 m (15:40,8)
5 IX 1948 Poznań
Poznań – Gdańsk 68:86
pierwszy w biegu na 5000 m (15:59)
25–26 IX 1948 Bukareszt
zawody z udziałem reprezentantów Polski, Czechosłowacji, Rumunii i Węgier
trzeci w biegu na 10 000 m (dwukrotnie zdublowany przez Emila Zatopka, raz przez Węgra Szilagyiego)
3 X 1948 Opawa
zawody z udziałem reprezentantów Polski, Czechosłowacji i Węgier
drugi w biegu na 3000 m z przeszkodami (9:48,4)
9 V 1949 Warszawa
międzynarodowy bieg na 5000 m w oczekiwaniu na finisz II etapu wyścigu kolarskiego Warszawa–Praga
trzeci (15:35) za Emilem Zatopkiem (14:19,8) i Węgrem Szilagyim (14:56,3)
19 VI 1949 Bydgoszcz
Polska Północna – Polska Środkowa 75:18
pierwszy w biegu na 5000 m (15:21,4)
25 IX 1949 Praga
Praga (nieoficjalna reprezentacja Czechosłowacji) – Warszawa (nieoficjalna reprezentacja Polski) 103:87
drugi w biegu na 5000 m (15:36,8), przegrał z Emilem Zatopkiem
2 IV 1950 Gdańsk
bieg przełajowy organizowany na otwarcie sezonu przez gdański Okręgowy Związek Lekkiej Atletyki
pierwszy w biegu na 2700 m
1 V 1950 Warszawa
zawody towarzyszące I etapowi kolarskiego wyścigu Warszawa–Praga, z udziałem lekkoatletów z Finlandii
pierwszy w biegu na 5000 m (15:21)
2 IX 1950 Gdańsk
zawody Związków Zawodowych z okazji I Polskiego Kongresu Pokoju
