CHODACKI MARIAN, komisarz generalny RP, patron ulicy
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{paper}} | {{paper}} | ||
[[File:Chodacki Marian.JPG|thumb|Marian Chodacki]] | [[File:Chodacki Marian.JPG|thumb|Marian Chodacki]] | ||
| − | '''MARIAN CHODACKI''' (15 VII 1898 Nowy Sącz – 26 VI 1975 Nowy Jork), ostatni [[KOMISARIAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W II WMG | komisarz generalny Rzeczypospolitej Polskiej]] (RP) w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG). | + | '''MARIAN CHODACKI''' (15 VII 1898 Nowy Sącz – 26 VI 1975 Nowy Jork), ostatni [[KOMISARIAT GENERALNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W II WMG | komisarz generalny Rzeczypospolitej Polskiej]] (RP) w [[WOLNE MIASTO GDAŃSK, 1920–1939 | II Wolnym Mieście Gdańsku]] (WMG), patron gdańskiej ulicy. Syn Juliusza (ur. Tarnów), adwokata, doktora prawa, od 1896 w Nowym Sączu, współtwórcy i prezes oddziału Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza w Nowym Sączu, współzałożyciela tamże Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, w 1915 członek Powiatowego Komitetu Narodowego i Tymczasowego Komitetu Powiatowego, i Marii z Raczyńskich (1870 - 5 XI 1916 Nowy Sącz), działaczki patriotycznej. Brat Juliusza jun. (15 IX 1900 Nowy Sącz - 24 XII 1959 Poznań), prawnika, kapitana Wojska Polskiego, założyciela między innymi Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu, Dramatycznych w Poznaniu oraz Polskiego Radia, reżysera Teatru Miejskiego w Gnieźnie, autora przekładów sztuk teatralnych (głównie z hiszpańskiego). <br/><br/> |
| + | Absolwent gimnazjum w Nowym Sączu i Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1912 członek Związku Strzeleckiego, w końcu 1913 dowódca "Strzelca" w okręgu nowosądeckim. Po wybuchu I wojny światowej, od 1914 w Legionach Piłsudskiego, początkowo w 1 pułku piechoty I Brygady Legionów, od lipca 1015 w kadrach artylerii legionowej. Od października 1916 w Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego w Piotrkowie, od lipca 1918 podporucznik. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej, pracował w Sztabie Generalnym. W 1923 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną, mianowany kapitanem.<br/><br/> | ||
| + | W latach 1927–1931 attaché wojskowy w poselstwie RP w Helsinkach i Sztokholmie, od grudnia 1932 pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych, od 1 VII 1933 radca ministerialny. Od 24 X 1935 radca w Poselstwie Polskim w Pradze. Należał do grona zaufanych ludzi marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Od 16 XII 1936 do 1 IX 1939 komisarz generalny RP (z tytułem ministra pełnomocnego). Przyczynił się do zjednoczenia gdańskiej Polonii i utworzenia 3 V 1937 [[GMINA POLSKA ZWIĄZEK POLAKÓW W WOLNYM MIEŚCIE GDAŃSKU | Gminy Polskiej Związku Polaków]]. W II WMG prowadził aktywną politykę obrony polskich interesów, nagłaśniał antypolskie poczynania gdańskich nazistów. Po wybuchu II wojny światowej aresztowany i wymieniony na niemieckich dyplomatów przebywających w Polsce. Jego cenną kolekcję mebli i książek zagrabili Niemcy. Podczas II wojny światowej służył w wojsku polskim, później pracował w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku.<br/><br/> | ||
| + | Odznaczony między innymi Orderem Virtuti Militari V klasy, trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Od 1923 żonaty bezdzietnie z Haliną z domu Patschke (1904-2000), miedzy innymi w latach 1937-1939 przewodnicząca Rady Głównej Pracy Kobiet. Pochowany w Nowym Jorku, po śmierci żony skremowane zwłoki obojga zostały sprowadzone do Polski i złożone w grobie rodziny Patschke na Starych Powązkach w Warszawie. 11 III 2019 Minister Obrony Narodowej awansował go do stopnia podpułkownika, 9 maja tego roku ustanowił patronem Centrum Kształcenia Służby Wywiadu Wojskowego. Od 11 V 1995 patron ulicy w Gdańsku-[[LETNICA | Letnicy]]. {{author:MA}} [[Category: Encyklopedia]] [[Category: Ludzie]] | ||
Wersja z 10:44, 3 lut 2022
MARIAN CHODACKI (15 VII 1898 Nowy Sącz – 26 VI 1975 Nowy Jork), ostatni komisarz generalny Rzeczypospolitej Polskiej (RP) w II Wolnym Mieście Gdańsku (WMG), patron gdańskiej ulicy. Syn Juliusza (ur. Tarnów), adwokata, doktora prawa, od 1896 w Nowym Sączu, współtwórcy i prezes oddziału Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza w Nowym Sączu, współzałożyciela tamże Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, w 1915 członek Powiatowego Komitetu Narodowego i Tymczasowego Komitetu Powiatowego, i Marii z Raczyńskich (1870 - 5 XI 1916 Nowy Sącz), działaczki patriotycznej. Brat Juliusza jun. (15 IX 1900 Nowy Sącz - 24 XII 1959 Poznań), prawnika, kapitana Wojska Polskiego, założyciela między innymi Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu, Dramatycznych w Poznaniu oraz Polskiego Radia, reżysera Teatru Miejskiego w Gnieźnie, autora przekładów sztuk teatralnych (głównie z hiszpańskiego).
Absolwent gimnazjum w Nowym Sączu i Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1912 członek Związku Strzeleckiego, w końcu 1913 dowódca "Strzelca" w okręgu nowosądeckim. Po wybuchu I wojny światowej, od 1914 w Legionach Piłsudskiego, początkowo w 1 pułku piechoty I Brygady Legionów, od lipca 1015 w kadrach artylerii legionowej. Od października 1916 w Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego w Piotrkowie, od lipca 1918 podporucznik. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej, pracował w Sztabie Generalnym. W 1923 ukończył Wyższą Szkołę Wojenną, mianowany kapitanem.
W latach 1927–1931 attaché wojskowy w poselstwie RP w Helsinkach i Sztokholmie, od grudnia 1932 pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych, od 1 VII 1933 radca ministerialny. Od 24 X 1935 radca w Poselstwie Polskim w Pradze. Należał do grona zaufanych ludzi marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Od 16 XII 1936 do 1 IX 1939 komisarz generalny RP (z tytułem ministra pełnomocnego). Przyczynił się do zjednoczenia gdańskiej Polonii i utworzenia 3 V 1937 Gminy Polskiej Związku Polaków. W II WMG prowadził aktywną politykę obrony polskich interesów, nagłaśniał antypolskie poczynania gdańskich nazistów. Po wybuchu II wojny światowej aresztowany i wymieniony na niemieckich dyplomatów przebywających w Polsce. Jego cenną kolekcję mebli i książek zagrabili Niemcy. Podczas II wojny światowej służył w wojsku polskim, później pracował w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku.
Odznaczony między innymi Orderem Virtuti Militari V klasy, trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Od 1923 żonaty bezdzietnie z Haliną z domu Patschke (1904-2000), miedzy innymi w latach 1937-1939 przewodnicząca Rady Głównej Pracy Kobiet. Pochowany w Nowym Jorku, po śmierci żony skremowane zwłoki obojga zostały sprowadzone do Polski i złożone w grobie rodziny Patschke na Starych Powązkach w Warszawie. 11 III 2019 Minister Obrony Narodowej awansował go do stopnia podpułkownika, 9 maja tego roku ustanowił patronem Centrum Kształcenia Służby Wywiadu Wojskowego. Od 11 V 1995 patron ulicy w Gdańsku- Letnicy.
