BRAMA ŻABIA

< Poprzednie

Następne >

Brama Żabia w ciągu obecnych ul. Słodowników (z prawej u góry) i ul. Żabi Kruk (z lewej u dołu) według tzw. planu sztokholmskiego z około 1600

Pozostałości baszty przedbramia Bramy Żabiej, lata 60. XX wieku

Pozostałości baszty przedbramia Bramy Żabiej (z prawej, przy białym samochodzie), lata 60. XX wieku

Pozostałości baszty przedbramia Bramy Żabiej, 2018

BRAMA ŻABIA (Fischertor, Brama Rybacka), lądowa, w południowym ciągu murów obronnych Głównego Miasta, zamykająca od południa Mälzergasse (ul. Słodowników) i chroniąca drogę ze Starego Przedmieścia (obecnie ul. Żabi Kruk). W źródłach pisanych od 1357. Początkowo furta w murze, konieczność rozbudowy spowodowało powstanie drugiego niskiego muru obronnego w 4. ćwierci XIV wieku (po 1379). Powstał niewielki (około 8,5 × 6,8 m) jedno- lub dwukondygnacyjny murowany budynek bramny o zaokrąglonym przejeździe (prześwit około 2,8 m), wysunięty nieco przed lico muru wysokiego. Nakryty był wysokim, czterospadowym dachem. Z murem niskim, w którym znajdowała się brama zewnętrzna, połączony krótkimi prostopadłymi odcinkami murów z niewielkimi furtami. Charakterystyczna była mała szerokość międzymurza przed bramą, wynosząca około 3 m. Podczas rozbudowy w 2. ćwierci XV wieku dodano flankujące bramę zewnętrzną 2 zaokrąglone baszty (około 7 × 6 m), połączone przesklepionym przejazdem, z szerokimi działobitniami, przystosowane do broni palnej. Nad fosą znajdował się most zwodzony. GS

Po utracie znaczenia militarnego, od 1565 zaadaptowana na siedzibę Fischertor-Apotheke ( apteki, tabela, nr 13). W 1773 budynek apteki nabył Theodosius Christian Frantzius i przeznaczył go na kantor swojej firmy. Konieczność poprawy warunków komunikacyjnych spowodowała, że w 1819 rozebrano wewnętrzną część byłej bramy, w latach 1827–1828 zewnętrzną. Sam budynek w rękach rodziny Frantzius pozostawał do 1854.

W miejscu przedbramia, po wschodniej jej stronie (Mälzergasse 7, przy skrzyżowaniu z Vorstädtischer Graben (Podwalem Przedmiejskim)) do 1867 działała miejska placówka straży pożarnej, w 1869 przejęta przez władze wojskowe, które zbudowały tu kasyno (Mälzergasse nr 7-8). W okresie II Wolnego Miasta Gdańska własność Senatu, wydzierżawiane na potrzeby dalej działającego kasyna (w 1931 Kasyno Weinhandler, prowadzone przez Kurta Kesslera) i na potrzeby kantorów różnych firm. Zniszczenia w 1945 odsłoniły fragment murów przyziemia zachodniej baszty flankującej bramę zewnętrzną oraz relikty fragmentu bramy właściwej (wewnętrznej), te ostatnie rozebrano. Zachowany fragment baszty przedbramia widoczny jest w zachodniej pierzei ul. Słodowników wraz z fragmentem muru niskiego. BŚ