RASZEJA STEFAN, rektor Akademii Medycznej w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
STEFAN RASZEJA ( 24 XII 1922 Starogard Gdański – 10 III 2021 Gdańsk), lekarz, rektor gdańskiej Akademii Medycznej (AMG). Urodził się w rodzinie nauczycielskiej Bolesława i Antoniny z domu Richter, przed wybuchem II wojny światowej ukończył w Starogardzie Gdańskim szkołę podstawową i gimnazjum. W czasie okupacji pracował jako robotnik w tartaku i w składnicy żelaza, od 8 VI 1943 członek (pseudonim "Jaguar", "Major") Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” (w oddziale Alfonsa Kwiczora „Czarnego”), później w Armii Krajowej (w późniejszym czasie awansowany do stopnia majora).
Od 1 maja do 14 września 1945 starszy referent Milicji Obywatelskiej w Starogardzie Gdańskim. Ukończył maturą 18 IX 1945 Liceum Humanistyczne w Starogardzie Gdańskim i podjął studia lekarskie na uniwersytecie w Poznaniu. W maju 1946 aresztowany na kilka tygodni za udział w demonstracji studenckiej (domagającej się uwolnienia studentów z Krakowa manifestujących z okazji święta 3 Maja). W 1951 ukończył Akademię Medyczną w Poznaniu, gdzie w latach 1949-1964 był asystentem (początkowo bez dyplomu) w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej. Od 1953 specjalista anatomopatologii, od 1954 specjalista w dziedzinie medycyny sądowej, od 1959 doktor, od 1963 doktor habilitowany. W Gdańsku od 1964, objął stanowisko kierownika Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AMG. Od 1969 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1976 profesor zwyczajny. Przyczynił się do rozbudowy bazy naukowej Zakładu, uzyskując pomieszczenia prosektoryjne, nowy budynek i nowoczesną aparaturę. W latach 1966–1969 dziekan Wydziału Lekarskiego AMG, 1969–1972 prorektor do spraw nauki, 1972–1975 rektor. Jako prorektor – współorganizator filii AMG w Bydgoszczy (obecnie Akademia Medyczna w Bydgoszczy).
Specjalista w zakresie biologii medycznej, deontologii lekarskiej i medycyny sądowej, twórca gdańskiej szkoły medycyny sądowej. Zajmował się genetyką populacyjną, identyfikacją biologicznych śladów na potrzeby śledztw, biochemicznymi procesami umierania i rozpoznania śmierci mózgu do celów przeszczepu narządów. W latach 1974–1988 członek Rady Naukowej Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, 1975–1991 wiceprzewodniczący Zespołu Krajowych Specjalistów ds. Medycyny Sądowej, 1984–1990 członek Komitetu Podstawowych Nauk Medycznych Polskiej Akademii Nauk, 1979–1989 wiceprzewodniczący Rady Naukowej przy Instytucie Ekspertyz Sądowych w Krakowie, 1985–1991 w Instytucie Problematyki Przestępczości w Warszawie. W latach 1976–1990 członek sekcji medycznej Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej ds. Kadr Naukowych.
Prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, wiceprzewodniczący Międzynarodowego Stowarzyszenia Nauk Sądowych (Wichita, USA) i Międzynarodowej Akademii Medycyny Prawnej i Społecznej (Lyon), inicjator powstania i redaktor ukazujących się od 1971 „Annales Academiae Medicae Gedanensis” (następnie Naczelny Redaktor Honorowy). Członek kierownictwa Zespołu Transplantacyjnego, który w 1980 rozpoczął w gdańskiej uczelni program przeszczepu nerek. Zainicjował działania pierwszego w Polsce Zespołu ds. Oceny Deontologicznej Badań Naukowych (1978), następnie Ogólnopolskiej Komisji ds. Badań na Ludziach (1982). Kierował w AMG, później Gdańskim Uniwersytecie Medycznym (GUMed), Niezależną Komisją Bioetyczną ds. Badań Naukowych. Od 1993 na emeryturze.
Od 1999 doktor honoris causa Akademii Medycznej w Bydgoszczy, od 2014 – GUMedu. Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1988), Medalem 50-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (1996), Medalem 1000-lecia miasta Gdańska (1997), Medalem Pro Memoria Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych (2011).
Żonaty był z Wandą z domu Wojdon (zm. 15 IV 2021), doktorem nauk farmaceutycznych, w latach 1966-1983 adiunkt w Katedrze i Zakładzie Farmakognozji AMG. Ojciec Anny Raszei-Specht. Pochowany z żoną na cmentarzu Srebrzysko.
