KUŹNIA WODNA
| < Poprzednie | Następne > |
z Kuźnią Wodną (po prawej, widoczne dwa drewniane dwuspadowe dachy), początek XX wieku
KUŹNIA WODNA (Eisenhammer, Hammerwerk), tzw. Młyn XIII ( młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami) z początku XVII wieku w Dolinie Powagi, ul. Bytowska 1A. Własność opactwa cystersów w Oliwie, wypuszczana w dzierżawę.
Pierwszym znanym dzierżawcą działających tu dwóch kuźnic żelaza, młyna prochowego i ogrodu był w końcu XVI wieku Johann Klinghammer. W latach 1628–1733 własność rodziny Remus. W 1775 Hans Juncker zaciągnął na rozbudowę w klasztorze pożyczkę w wysokości 1.100 florenów. W 1825 właścicielem był Daniel Monglowski, zatrudniający dziesięciu pracowników. Po kasacji opactwa podupadała. Mimo remontu z 1847 utraciła funkcję młotowni, stając się tylko kuźnią. W 1865 jej właściciel, producent stali Tummler, sprzedał ją państwowemu leśnictwu. W latach 1918–1945 posiadłość należała do Maxa Hansena, który produkował tu kilofy, młotki, przecinaki i siekiery.
Zniszczona podczas II wojny światowej. W 1951 Spółdzielnia Żeliwniak planowała jej odbudowę i ponowne uruchomienie produkcji, z czego zrezygnowano jako z przedsięwzięcia nieekonomicznego. Od roku 1957 Oddział Muzeum Techniki Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT) w Warszawie. Po remontach i konserwacji w latach 1960–1963 i 1975–1976 jako muzeum otwarta 17 VI 1978. Budynki kuźni usytuowane są po obu stronach potoku, nakryte dwoma dwuspadowymi drewnianymi dachami. Na wyposażeniu kuźni znajdują się dwa nasiębierne koła o średnicy 4 m, obsługujące młot 250 kg oraz mniejsze koło 3,1 m, obsługujące nożyce mimośrodowe. W pobliżu znajduje się dawny dom pracowników zakładu. Od 2017 oddział Muzeum Gdańska, część ekspozycji pochodzi z pozyskanej w 2020 kolekcji Pracowni Kowalstwa Artystycznego Leonarda Dajkowskiego.
