VOLKSTAG

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >

VOLKSTAG (Zgromadzenie Ludowe). Parlament II Wolnego Miasta Gdańska (WMG), zakres kompetencji określono w art. 6–24 Konstytucji WMG. Naczelny organ uchwalający ustawy. Z projektem ustaw występowały frakcje lub grupy poselskie liczące co najmniej 7 posłów. 16 V – 6 XII 1920 nosił nazwę Verfassungsausschuß (Zgromadzenie Konstytucyjne), dopiero po utworzeniu II WMG ogłosił się Volkstagiem I kadencji. Wybierany na 4 lata w tzw. wyborach pięcioprzymiotnikowych (powszechne, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne). Czynne prawo wyborcze przysługiwało obywatelom od ukończenia 20 lat, bierne od ukończenia 25 lat, posłom przysługiwał immunitet. W latach 1920–1930 zasiadało w nim 120 posłów, następnie 72, z tego reprezentanci polscy: w I kadencji 7, w II kadencji 5, w III kadencji 3, od IV do VI kadencji po 2.

Do V kadencji (1933) cechą Volkstagu było rozdrobnienie partyjne. Największą rolę odgrywały partie Deutschnationale Volkspartei (Niemiecko-Narodowa), SPD, Zentrumspartei (Centrum) i KPD. W V i VI kadencji (od roku 1933) większość należała do NSDAP (38 i 42 mandaty). Liczba posiedzeń była systematycznie zmniejszana: od 307 w I kadencji, do 15 w VI kadencji. Dla szczegółowego zbadania konkretnych wniosków powoływano komisje parlamentarne. Posiedzenie zwoływał z reguły prezydent Volkstagu. Siedzibą był gmach z 1883 roku (wybudowany przez firmę Ende und Böckmann na potrzeby Sejmiku Ziemskiego, od 1939 siedziba prowincji Danzig-Westpreußen) przy Neugarten (Nowe Ogrody) 23–25 (naprzeciw siedziby Senatu II WMG), w 1945 uszkodzony, rozebrany, w jego miejscu obecnie parking policyjny i poszerzony fragment ul. 3 Maja. MA

Prezydenci Volkstagu
Przewodniczący Zgromadzenia Konstytucyjnego
14 VI 1920 – 6 XII 1920 Wilhelm Reinhard
Prezydenci Volkstagu
6 XII 1920 – 27 I 1921 Wilhelm Reinhard
28 I 1921 – 30 VIII 1921 Adalbert Matthaei
29 IX 1921 – 30 VI 1923 Adolf Treichel
30 VI 1923 – 9 I 1924 Julius Gehl
10 I 1924 – 1 VI 1926 Adolf Treichel
5 V 1926 – 10 I 1928 Alfred Semrau
11 I 1928 – 7 XII 1930 Fritz Spill
8 XII 1930 – 18 III 1931 Julius Gehl
26 III 1931 – 18 I 1933 Wilhelm von Wnuck
19 I 1933 – 19 VI 1933 Franz Potrykus
20 VI 1933 – 26 VIII 1935 Wilhelm von Wnuck
26 VIII 1935 – 1 IX 1939 Edmund Beyl
MA
Kadencje Volkstagu
Kadencja* Dzień wyborów Czas trwania kadencji Frekwencja wyborcza Posłowie polscy
I wybory do Konstytuanty: 16 V 1920
przekształcenie w Volkstag: 6 XII 1920
6 XII 1920 – 17 XI 1923 69,50% Franciszek Kubacz
Wojciech Jedwabski
Bonifacy Łangowski
Władysław Panecki
Stanisław Kuhnert
Teodor Grobelski
Bronisław Budzyński
II 18 XI 1923 10 I 1924 – 12 X 1927 81,50% Franciszek Kubacz
Wojciech Jedwabski
Bonifacy Łangowski
Władysław Panecki
Zygmunt Moczyński
III 13 X 1927 19 XII 1927 – 15 XI 1930 85,10% Zygmunt Moczyński
Antoni Lendzion
ks. Leon Miszewski
IV 16 XI 1930 8 XII 1930 – 27 V 1933 89,10% Antoni Lendzion
Erazm Czarnecki
V 28 V 1933 20 VI 1933 – 6 IV 1935 92,10% Erazm Czarnecki
Zygmunt Moczyński
VI 7 IV 1935 30 IV 1935 – 1 IX 1939** 99,90% Antoni Lendzion
Bronisław Budzyński
*Kadencja zaczynała się w dniu pierwszego posiedzenia nowego Volkstagu, kończyła – w dniu poprzedzającym wybory do kolejnego parlamentu WMG.
**Likwidacja WMG.
MA, MrGl
Wyniki wyborów do Volkstagu według uzyskanych mandatów w latach 1920–1930
Partie Mandaty w latach
1920 1923 1927 1930
<nobr>Niemiecko-Narodowa</nobr> 34 28,40% 33 27,50% 25 20,80% 10 13,80%
Socjaldemokracja 40 33,30% 30 25,00% 42 35,00% 19 26,50%
Centrum 17 14,20% 15 12,50% 18 15,00% 11 15,30%
Komuniści 11 9,20% 8 6,10% 7 9,70%
Polacy 7 5,70% 5 4,20% 3 2,50% 2 2,80%
NSDAP 1 0,80% 12 16,60%
Inni 22 18,40% 26 21,60% 23 19,80% 11 15,30%
Razem 120 100,00% 120 100,00% 120 100,00% 72 100,00%
MA
Posłowie do Volkstagu I kadencji (6 XII 1920 – 31 XII 1923)
Partia Imię i nazwisko posła
Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa) 34 mandaty Paul Albrecht
Georg Bennecke
Hermann Böcker
Adolf Brodowski
Siegfried Bumke
Erich Burandt
Karl Christiani
Hans Dahsler
Franz Doerksen
Johannes Dyck
Albert Frank
Alice Freudenthal
Edwin Grube
Alfred Haack
Anni Kalahne ( Kalahne)
Gustav Karow
Reinhold Kochanski
Georg König
Paul Matschkewitz
Adalbert Matthaei
Otto Pertus
Eduard Philipsen
Margarete Possart
Wilhelm Reinhard
Hermann Schede
Heinrich Schwegmann
Richard Senftleben
Max Sommerfeld
Hermann Stobbe
Adolf Treichel
Gustav Truhn
Max Witt
Ernst Ziehm
Franz Ziehm
Unabhängige Sozialdemokratische Partei Deutschlands (USPD, Niezależna Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 21 mandatów Gustav Andres
Paul Beyer
Johannes Czarnecki
Emma Döll
Julius Fischer
Bruno Gebauer
Karl Hartmann
Gustav Hohmann
Felix Kaschubowski
Hermann Laschewski
Paul Leschkowski
Johannes Mau
Karl Nopper
Max Plettner
Wilhelm Rahn
Arthur Raube
Ernst Roggenbuck
Wilhlem Säwe
Eduard Schmidt
Hermann Uebersohn
Siegfried Wehnde
Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD, Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 19 mandatów Franz Arczynski
Hans Bing
Paul Bohn
Arthur Brill
Julius Gehl
Friedrich Grünhagen
Johann Karschefski
Paul Klossowski
Bruno Mehrwald
Hans Müller
Friedrich Nagrotzki
Walter Reek
Karl Rehberg
Georg Leu
Karoline Plagemann
Friedrich Spill
Otto Woelk
Toni Wohlgemuth
Hans Zint
Zentrumspartei (Partia Centrum) 17 mandatów Paul Brieskorn
Otto Dargel
Karl Fuchs
Nikolaus Foegen
Richard Gaikowski
Bernhard Hoppe
Friedrich Janzen
Bruno Kurowski
Marie Landmann
Franz Neubauer
Anton Sawatzki
Johannes Schulz
Wilhelm Schümmer
Hugo Spohn
Franz Splett
Simon Stawicki
Paul Weiß
Freie Wirtschaftliche Vereinigung (Wolne Stowarzyszenie Gospodarcze) 12 mandatów Heinrich Aumund
Albert Brödersdorff
Paul Eschert
Rudolf Hallmann
Emil Grundmann
Felix Haselau
Rudolf Keruth
Hugo Neumann
von Schroeter
Antonie Stremme
Liesbeth Wessel
Fritz Wieler
Deutschdemokratische Partei Danzigs (Niemiecka Demokratyczna Partia Gdańska) 10 mandatów August Arndt
Paul Epp
Emil Förster
Julius Jewelowski
Ernst Kuhn
Karl Leiding
Otto Loening
Ella Morstein
Ludwig Noe
Alfred Schmiljan
Lista polska 7 mandatów Bronisław Budzyński
Teodor Grobelski
Wojciech Jedwabski
Franciszek Kubacz
Stanisław Kuhnert
Bonifacy Łangowski
Władysław Panecki
MA
Posłowie do Volkstagu II kadencji (1 I 1924 – 3 XII 1927)
Partia Imię i nazwisko posła
Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa) 34 mandaty Hermann Böcker
Walther Böhm
Adolf Brodowski
Siegried Bumke
Erich Burandt
Georg Bürgerle
Hans Dahsler
Franz Doerksen
Johannes Dyck
Paul Eichholz
Oskar Ehm
Gustav Falkenberg
Paul Fischer
Max Glombowski
Charlotte Grundmann
Leopold Guttzeit
Theodor Habel
Anni Kalahne
Erich Karkutsch
Reinhold Kochanski
Agnes Knoblauch
Fritz Lietzau
Edmund Mayen
Marie Meyer
Eduard Philipsen
Eduard Penner I
Otto Schütz
Heinrich Schwegmann
Richard Senftleben
Alfred Semrau
Bruno Stahnke
Stefan Wessalowski
Friedrich Wendt
Ernst Ziehm
Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD, Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 28 mandatów Franz Arczynski
Arthur Brill
Otto Beyer
Hans Bing
Martha Falk
Julius Fischer
Anton Fooken
Bruno Gebauer
Julius Gehl
Arthur Gerick
Fritz Grünhagen
Walter Joseph
Bernhard Kamnitzer
Hans Karschewski
Gustav Klingenberg
Paul Kloßowski
Georg Leu
Ernst Loops
Meta Malikowski
Johannes Mau
Hans Müller
Max Plettner
Walter Reek
Karl Rehberg
Eduard Schmidt
Friedrich Spill
Eugen Werner
Wladislaus Wierschowski
Zentrumspartei (Partia Centrum) 16 mandatów Richard Gaikowski
Bernhard Hoppe
Friedrich Janzen
Felix Klawitter
Joseph Kuckelkorn
Bruno Kurowski
Maria Landmann
Bruno Lemke
Wilhelm Mathieu
Franz Richard Neubauer
Erich Rohde
Eduard Schilke
Franz Splett
Paul Weiß
Walter Wisniewski
Martha Zuper
Deutschliberale Partei (Niemiecka Partia Liberalna) 12 mandatów August Arndt
Franz Ediger
Erich Eppich
Emil Foerster
Otto Hennke
Lucie Kuntz
Wladislaus Mroczkowski
Hugo Neumann
Alma Richter
Robert Schmidt
Wilhelm Schülke
Richard Wagner
Kommunistische Partei Deutschlands (KDP, Komunistyczna Partia Niemiec)10 mandatów Paul Buckmakowski
Walter Hoffmann
Hans Klapps
Helene Kreft
Hermann Laschewski
Wilhelm Lischnewski
Arthur Malachinski
Felix Raschke
Arthur Raube
Walter Schulz
Deutschsoziale Partei (Niemiecka Partia Socjalna) 7 mandatów Johannes Bergmann
Anton Harnau
Rudolf Herrmann
Hans Albert Hohnfeldt
Bernhard Lembke
Otto Lehmann
Rudolf Nordwig
Deutsch-Danziger Volkspartei (Niemiecko-Gdańska Partia Ludowa) 5 mandatów Emil Bahl
Kurt Blavier
Albert Falk
Albert Maier
Adelheid Mohn
Lista polska 5 mandatów Wojciech Jedwabski
Franciszek Kubacz
Bonifacy Łangowski
Zygmunt Moczyński
Władysław Panecki
Bezpartyjni 4 mandaty Emma Doell
Otto Polster
Arthur Raube
Wilhem Rahn
MA
Posłowie do Volkstagu III kadencji (1 I 1928 – 15 XI 1930)
Partia Imię i nazwisko posła
Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD, Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 42 mandaty Franz Arczynski – przewodniczący klubu
Otto Bergund
Otto Beyer
Hans Bing
Gottfried Bock
Wilhelm Brennert
Arthur Brill
Martha Falk
Julius Fischer
Anton Fooken
Julius Gehl – przewodniczący klubu
Arthur Gerick
Emil Grodnick
Friedrich Grünhagen
Karl Hoog
Walter Joseph
Wilhelm Kaiser
Bernhard Kamnitzer
Johann Karschewski
Gustav Klingenberg
Paul Kloßowski
Johannes Knaust
Johannes Kruppke
Artur Lehmann
Georg Leu
Ernst Loops
Meta Malikowski
Johannes Mau
Willy Moritz
Gertrud Müller
Dora Pauls
Max Plettner
Peter Raap
Karl Rehberg
Friedrich Rohde
Eduard Schmidt
Norbert Selow
Friedrich Spill
Johann Stukowski
Fritz Weber
Eugen Werner
Wladislaus Wierschowski
Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa) 26 mandatów Marx Bertling
Hermann Böcker
Walther Böhm
Theodor Bogdan
Eduard Bosselmann
Erich Burandt
Johannes Dyck
Paul Eichholz
Gustav Falkenberg
Julius Hoppenrath
Willy Jantzen
Anni Kalähne
Erich Karkutsch
Fritz Klawitter
Willy Manthei
Edmund Mayen
Marie Meyer
Paul Müller
Edwin Papke
Eduard Philipsen
Otto Schültz
Heinrich Schwegmann – przewodniczący klubu
Richard Senftleben
Eduard Vollerthun
Hugo Weiße
Ernst Ziehm
Zentrumspartei (Partia Centrum) 18 mandatów Joseph Cierocki
Jacob Eiserloh
Karl Formell
Karl Fuchs
Richard Gaikowski
Johannes Höhn
Bernhard Hoppe
Bruno Kurowski – przewodniczący klubu
Bruno Lemke
Wilhelm Mathieu
Franz Neubauer
Paul Rogalewski
Alexander Rogozinski
Anton Sawatzki
Eduard Schilke
Marie Semrau
Paul Weiß
Martha Zuper
Kommunistische Partei Deutschlands (KDP, Komunistyczna Partia Niemiec) 8 mandatów Bruno Geisler
Helene Kreft
Paul Kreft
Otto Langnau
Wilhelm Lischnewski
Karl Opitz
Anton Plenikowski
Felix Raschke – przewodniczący klubu
Deutschliberale Partei (Niemiecka Partia Liberalna) 6 mandatów Julius Jewelowski
Wilhelm Lemke
Wladislaus Mroczkowski
Alma Richter
Kurt Siebenfreund – przewodniczący klubu
Ernst Wahl
Nationalliberale Bürgerpartei (Narodowo-Liberalna Partia Mieszczańska) 6 mandatów Erich Berger
Otto Brenner
Fritz Dumont – przewodniczący klubu
Rudolf Hallmann
Bruno Heinemann
Ernst Unger
Deutsch-Danziger Volkspartei (Niemiecko-Gdańska Partia Ludowa) 5 mandatów Kurt Blavier – przewodniczący klubu
Hermann Dinklage
Bernhard Müller
Walter Müller
Wilhem Rahn
Bürgerliche Arbeitsgemeinschaft (Mieszczańska Wspólnota Pracujących) 3 mandaty Gerhard Friedrich
Otto Hennke
Arno Jahr – przewodniczący klubu
Lista polska 3 mandaty Antoni Lendzion
Leon Miszewski
Zygmunt Moczyński – przewodniczący klubu
MA
Posłowie do Volkstagu IV kadencji (16 XI 1930 – 27 X 1933)
Partia Imię i nazwisko posła
Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD, Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 19 mandatów Hans Bing
Arthur Brill – przewodniczący klubu
Julius Fischer
Julius Gehl
Walter Joseph
Gustav Klingenberg
Paul Kloßowski
Johannes Kruppke
Meta Malikowski
Johannes Mau
Willy Moritz
Gertrud Müller
Max Plettner
Karl Rehberg
Eduard Schmidt
Friedrich Spill
Johann Stukowski
Fritz Weber
Eugen Werner
Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP, Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników) 12 mandatów Otto Ehrlichmann
Heinz Friedrich
Arthur Greiser
Ernst Kalitzke
Oskar Malsch
Walter Maaß
Fritz Neumann
Robert Reuter
Erich Schenk
Georg Thimm
Paul Wittenberg
Wilhelm von Wnuck
Zentrumspartei (Partia Centrum) 11 mandatów Ewald Doering
Karl Formell
Richard Gaikowski
Johannes Güther
Johannes Höhn
Bruno Kurowski – przewodniczący klubu
Bruno Lemke
Albert Posack
Franz Potrykus
Marie Semrau
Paul Weiß
Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa) 10 mandatów Max Bertling
Erich Burandt
Johannes Dyck
Anni Kalähne
Eduard Philipsen
Otto Schütz
Johannes Schwartz
Heinrich Schwegmann – przewodniczący klubu
Richard Senftleben
Ernst Ziehm
Kommunistische Partei Deutschlands (KDP, Komunistyczna Partia Niemiec) 7 mandatów Fritz Bartsch
Paul Kreft
Otto Langnau
Anton Plenikowski – przewodniczący klubu
Felix Raschke
Paul Serotzki
Meta Totzki
Deutsche Volksgemeinschaft (Niemiecka Wspólnota Ludowa) 3 mandaty Julius Hoppenrath – przewodniczący klubu
Bruno Müller
Gustav Sukatus
Bürgerliche Arbeitsgemeinschaft (Mieszczańska Wspólnota Pracujących) 3 mandaty Arthur Deutsch
Gerhard Friedrich
Arno Jahr – przewodniczący klubu
Nationalliberale Bürgerpartei (Narodowo-Liberalna Partia Mieszczańska) 2 mandaty Fritz Dumont – przewodniczący klubu
Ernst Unger
Deutsch-Danziger Wirtschaftspartei (Niemiecko-Gdańska Partia Gospodarcza) 2 mandaty Kurt Blavier – przewodniczący klubu
Adolf Meier
Lista polska 2 mandaty Antoni Lendzion – przewodniczący klubu
Erazm Czarnecki
Deutschliberale Partei (Niemiecka Partia Liberalna) 1 mandat Hermann Strunk
MA
Posłowie do Volkstagu V kadencji (28 V 1933 - 6 IV 1935)
Partia Imię i nazwisko posła
Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP, Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników) 38 mandatów Otto Andres
Norbert Appaly
Paul Batzer
Oskar Barthoff
Johannes Beuck
Hans Biedenweg
Adalbert Boeck
Hubert Eichler
Otto Ehrlichmann
Gustav Fieguth
Johann Gobert
Arthur Greiser
Arthur Heilsberg
Otto Heß
Walter Helbing
Hans Hohnfeldt
Wilhelm Huth
Edwid Kamrowski
Ernst Kendzia
Willy Klatt
Willy Koppe
Willy Krampitz
Oskar Malsch
August Milz
Eugen Manteffel
Meinhard Marnitz
Walter Maaß
Paul Niklas
Lothar Rettelsky
Hermann Rauschning
Richard Schelm
Gerhard Schories
Franz Schramm
Karl Stangneth
Gustav Sukatus
Georg Thimm
Erich Willers
Wilhlem von Wnuck
Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD, Socjaldemokratyczna Partia Niemiec) 13 mandatów Gottfried Bock
Arthur Brill
Julius Gehl
Wilhelm Godau
Hans Kuhn
Johannes Kruppke
Meta Malikowski
Johannes Mau
Willy Moritz
Karl Rehberg
Eduard Schmidt
Fritz Weber
Hans Wiechmann
Kommunistische Partei Deutschlands (KDP, Komunistyczna Partia Niemiec) 5 mandatów Otto Langnau
Anton Plenikowski
Felix Raschke
Paul Serotzki
Meta Totzki
Zentrumspartei (Partia Centrum) 10 mandatów Karl Formell
Johannes Höhn
Franz Kein
Bruno Kurowski
Albert Posack
Franz Potrykus
Anton Sawatzki
Alfons Schmidt
Richard Stachnik
Paul Weiß
Deutschnationale Volkspartei (DNVP, Niemiecka Narodowa Partia Ludowa) 4 mandaty Max Bertling
Paul Kindel
Gerhard Weise
Ernst Ziehm
Lista polska 2 mandaty Erazm Czarnecki
Zygmunt Moczyński
MA
⇦ WRÓĆ
Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania