Najstarsza księga gruntowa Gdańska, 1354–1443
Tabliczki woskowe z zakazami czynszowymi z ulic Elbląskiej i Szopy, 1410
Najstarsza seria ksiąg miejskich gdańskiej
kancelarii. Zawierały spisy właścicieli parceli, w późniejszych notowano także wysokość płaconego czynszu. Główne Miasto i przedmieścia: najstarsza zachowana księga gruntowa powstała w 1357 roku, jest częściowo przepisana ze starszej, niezachowanej, z około lat 1330–1331. Zawiera dodatkowe roczne wykazy przyjętych do prawa miejskiego w latach 1364–1434, wpisy dotyczą kupna, sprzedaży rent i czynszów z posesji znajdujących się na Głównym Mieście (1331–1359), także spichrzów i ogrodów na
Przedmieściu (1361–1405). Wykaz właścicieli działek ułożono według podziału na ulice. Każdorazowa zmiana właściciela wiązała się ze starciem nazwiska i wpisaniem następnego posiadacza. Nieczytelność kolejnych wpisów powodowała konieczność tworzenia następnych ksiąg w 1382 i 1633, z podobnym układem wpisów. W roku 1359 założono księgę
Liber hereditarium bonorum divisionum, zawierającą wpisy dotyczące różnego rodzaju transakcji nieruchomościami, obciążeń hipotecznych, fundacji i testamentów, prowadzoną do 1439. Do ustalenia dawnych właścicieli służyły tzw.
libri memorandorum (zachowane od roku 1579), w których zapisywano czynności prawne dotyczące parcel. Prowadzono osobne księgi gruntowe dla spichrzów i posiadłości na przedmieściach Głównego Miasta (najstarsza zał. 1385). Od XVII w. zakładano osobne księgi gruntowe dla innych dzielnic (Dolne Miasto, Siedlce, Biskupia Górka) oraz miejscowości należących do obszaru patrymonialnego Gd. Od 1420 użytkowana była osobna k.g. dla jatek Głównego Miasta i Starego Przedmieścia. Księgi gruntowe stanowiły dla
tabliczek woskowych wykaz czynszów gruntowych, które z poszczególnych posiadłości zobowiązana była pobierać
Kamlaria. Stare Miasto: księgi gruntowe zakładano już w latach 1400 i 1500, zachowały się dopiero od 1581. Osobne księgi gruntowe, zakładane w XVI–XVII wieku, miały Osiek,
Zamczysko i
Wiadrownia nad Radunią. Od roku 1616 prowadzono księgi gruntowe dla jatek Starego Miasta, od 1744 Starych Szkotów.
MG
