MORSKA GRUPA OPERACYJNA
| < Poprzednie | Następne > |
MORSKA GRUPA OPERACYJNA, jedna z grup operacyjnych, jakie od jesieni 1944 były powoływane pocz. przez PKWN, nast. Ministerstwo Przemysłu. Grupy przejmowały i organizowały przemysł natychmiast po przejściu frontu. Funkcjonowanie grup oparte było na dyscyplinie wojsk. i niezależne od aparatu państw. Zasady działania na Ziemiach Odzyskanych określała instrukcja kierownictwa grup operacyjnych Ministerstwa Przemysłu o pracy na terenach poza granicami z 1939, wydana w Lublinie na pocz. 1945. Werbowano ludzi z różnych środowisk adm., tech. i gosp. Nabór do MGO zaczął się w lutym 1945 z grup działających na Lubelszczyźnie. Siedzibą centrali stała się 13 III 1945 Bydgoszcz. Przedstawiciele grup mieli przejmować nie tylko obiekty przem., lecz także zakłady rzem., przedsiębiorstwa handl., usługowe, magazyny, składy. Działanie MGO objęło powiaty: kwidzyński, sztumski, elbląski, gd. oraz miasta wydzielone: Gd., Sopot, Gdynię, Elbląg. Do MGO przydzielono 37-osobową straż portową, zorganizowaną na terenie Warszawy. Podobną 34-osobową straż zorganizowano w Płocku. Formalno- prawna przynależność mienia portowego, przemysłu okrętowego i przetwórstwa rybnego na terenach działań wojennych, objętych wojsk. administracją armii radz., była nierozwiązana. Wiosną 1945 nie zapadły jeszcze postanowienia międzynarodowe dotyczące granic Polski. Mieniem znajdującym się na Ziemiach Odzyskanych dysponowała Armia Czerwona. Wszystkie większe zakłady przem. były obsadzone przez radz. brygady demontażowe. Na przykład po dotarciu przedstawicieli MGO do Stoczni Gd. zastano ponad 200 urządzeń gotowych do wywiezienia. Po negocjacjach większość urządzeń ustawiono z powrotem na stanowiskach pracy. Dopiero 10 V 1945 w Moskwie minister przemysłu i handlu Hilary Minc ustalił z Państwowym Komitetem Obrony ZSRR, że 30% urządzeń q Stoczni Gd. przejmą Polacy, a 70% ZSRR). Dźwigi pływające i doki podzielono po połowie, obrabiarki, dźwigi lądowe i in. urządzenia wg klucza: 1/3 dla Polski, 2/3 dla ZSRR. Licząca 12 osób MGO dotarła do Gd. w nocy z 27 na 28 marca, gdy we wsch. rejonach Gd. i na q Stogach trwały jeszcze walki. Siedzibę obrano w pobliżu q PG, przy ob. ul. Do Studzienki. Kierownikiem MGO w Gd. był kpt. q Władysław Szedrowicz, oficer i Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, absolwent Politechniki Lwowskiej, a szefem grupy stoczn. q Witold Urbanowicz. Później dołączyli inży- nierowie okrętowcy, m.in. q Wacław Czarnowski, Mieczysław Filipowicz, Henryk Giełdzik, Olgierd Jabłoński, Kazimierz Juchniewicz-Leski, Jan Morze, Andrzej Stołłągiewicz, Bronisław Raciniewski. MGO w miastach Wybrzeża Gd., z podległymi jej ekipami, rozrosła się do ok. 600 osób. Po umocnieniu się władzy adm., kpt. Alfred Wiślicki, pełnomocnik grup operacyjnych Ministerstwa Przemysłu polecił kier. MGO w Gd. 30 IV 1945 zakończyć pracę grupy, a jej funkcje przekazać Wojewódzkiemu Wydz. Przemysłowemu i wydziałowi przem. Gd. i Gdyni oraz właściwym departamentom i centr. zarządom Ministerstwa Przemysłu. Władysław Szedrowicz został delegatem Ministerstwa Przemysłu przy wojewodzie w Gd., nast. kier. q Biura Odbudowy Portów w Gd. Pracownicy grup przeszli do organizujących się zjednoczeń i przedsiębiorstw gospodarki morskiej.
