POKUTNICE
| < Poprzednie | Następne > |
POKUTNICE. Stowarzyszenie kobiet pokutujących, założone najprawdopodobniej w 1. połowie XIV wieku w rejonie q kościoła św. Brygidy, obok źródełka zwanego Studzienką Panny Maryi (Marienbrunn), któremu przypisywano cudowne właściwości i wiązano z nim kult Matki Boskiej. Pokutnice, kobiety ubogie, chore i tzw. upadłe, z Gdańska i okolic, osiedliły się wokół q kaplicy św. Marii Magdaleny (stąd mylne nadawanie im miana magdalenek). Pozostawały bez nadzoru duchownych oraz określonych reguł, pod luźną opieką proboszczów q kościoła św. Katarzyny (i bractw tam działających). W 1374 roku, w drodze z Rzymu do Vadsteny (Szwecja), w kaplicy pokutnic dwa tygodnie spoczywał sarkofag z relikwiami św. Brygidy Birgersdotte (tzw. Szwedzkiej). Dopiero w roku 1390 unormowano stosunki prawno-własnościowe dotyczące gruntu zajmowanego przez pokutnice. W roku 1392 otrzymały specjalny odpust od bp. włocławskiego Henryka; udzielany wszystkim osobom wspomagającym stowarzyszenie; w 1394 na polecenie papieża biskup zatwierdził wspólnotę i udzielił zgody na budowę klasztoru z kaplicą. 24 VII 1394 wielki mistrz Konrad von Jungingen zatwierdził stan posiadania pokutnic, uwolnił od czynszów na rzecz komtura gdańskiego, a osiedle przekształcił w szpital pod zarządem proboszcza q kościoła NMP. Szpital otrzymał prawo zbierania jałmużny na terenie państwa krzyżackiego, prawo połowu ryb w q Kanale Raduni na q Starym Mieście. Pokutnice utrzymywały się też z wykonywania usług (np. pranie za opłatą bielizny z zamku). 8 VIII 1394 w części kościelnych postanowień zatwierdził powyższe biskup włocławski, z dodatkowymi odpustami i udziałem w dziesięcinach kościoła św. Katarzyny. W 1396 roku szpital przekształcono w q klasztor brygidek. Część pokutnic przeszła do brygidek, część utrzymała odrębność, podkreślając bezprawność dokonanego przekształcenia; brygidki z kolei broniły się przed przyjmowaniem kobiet o wątpliwej reputacji. Spór między brygidkami a pokutnicami rozgorzał w roku 1402 i był rozważany nawet na soborze w Konstancji (1415). Po raz ostatni wspomniano o nich w roku 1494.
