KELTZ HEINRICH, pastor kościoła NMP

Strona tytułowa dysputy, którą Heinrich Keltz kończył studia w Lipsku, 1717

HEINRICH KELTZ (3 XII 1689 Gdańsk – 13 VIII 1761 Gdańsk), drugi pastor kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Brat Benjamina (ur. 1685), zapisanego w marcu 1693 do początkowej (piątej) klasy gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W marcu 1700 również został zapisany do Gimnazjum Akademickiego, do klasy czwartej (czyli drugiej). Po śmierci ojca trafił pod opiekę Samuela Schelwiga, u którego zamieszkał i który pomógł mu w dalszej edukacji.

Od 1713 student w Wittenberdze, gdzie kształcił się m.in. pod kierunkiem teologów Gottlieba Wernsdorffa Starszego (1668–1729) (ojca profesora Gimnazjum Akademickiego Gottlieba Wernsdorffa) i pochodzącego z Czech Martina Chladný’ego (Chladeniusa; 1669–1725). Od 1716 studiował w Lipsku, gdzie 10 III 1717 pod przewodnictwem hebraisty i teologa Johanna Georga Abichta poprowadził dysputę De Immanuele ex virgine nascituro…. Jeszcze w tym samym roku z promotorem wrócił do Gdańska i od razu został zweryfikowany przez gdańskie Ministerium Duchowne jako katecheta. Od 1720 był katechetą w Domu Dobroczynności (Spendhaus), później kaznodzieją w Tczewie i w Lichnowych.

Od 1726 był diakonem w gdańskim kościele św. Jana. 17 IV 1727 został pastorem w kościele Zbawiciela (Salwatora) na Zaroślaku, wyświęcony 22 VIII 1727. M.in. 31 VIII 1739 wygłosił okolicznościowe kazanie z okazji poświęcenia nowych organów tego kościoła, ogłoszone drukiem. Od 19 X 1744 diakon, od 14 V 1752 do śmierci drugi pastor kościoła NMP w Gdańsku. Autor kazań pogrzebowych, m.in. po śmierci burmistrza Michaela Schmidta (1760).

Był dwukrotnie żonaty: od 1727 z Constantią Grünwaldt, od 1732 z Beatą Concordią (chrzest 5 VI 1704 w kościele NMP), córką kupca Gottfrieda Grischow (1672–1749), brata diakona w kościele NMP Nathanaela. Zmarł bezdzietnie, kazanie pogrzebowe wygłosił jego następca na urzędzie drugiego pastora kościoła NMP Georg Friedrich Cosack. Do 1945 w zakrystii kościoła NMP wisiał jego portret. JANSZ









Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 261, 273.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ ..., Danzig und Leipzig, 1760, s. 4, 23, 34, 86.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 38, 72.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs, Danzig 1863, s. 100.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 217; 3, 58.