KÜHN ANDREAS, senior Ministerium Duchownego
ANDREAS KÜHN (29 V 1624 Drezno – 30 IX 1702 Gdańsk), senior gdańskiego Ministerium Duchownego, drugi pastor kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn Lucasa Kuhna, drezdeńskiego kupca, i Margarethy Graupner. Od 1633 uczeń gimnazjum elektorskiego w mieście Miśnia (Saksonia), od 1637 student teologii w Wittenberdze, 20 IV 1642 magister. W latach 1642–1646 kontynuował studia na Uniwersytecie w Strasburgu. 18 VIII 1651 uzyskał licencjat i został powołany na superintendenta w Herzbergu (Saksonia). Od 1654 doktor teologii, od 1660 superintendent w Bischofswerda, od 1675 w Annabergu.
22 XI 1684 powołany na seniora gdańskiego Ministerium Duchownego i drugiego pastora kościoła NMP, urzędy objął w Wielkanoc, 22 IV 1685. Zajmował się m.in. leżącymi w kompetencjach seniora Ministerium tzw. kościelnymi wizytacjami w szkołach, przez wiele lat korespondował z gdańską Radą Miejską w sprawie trybu i częstotliwości ich przeprowadzania. Brał udział w zapoczątkowanym w 1692 sporze ortodoksyjnych wyznawców luteranizmu, reprezentowanych głównie przez rektora Gimnazjum Akademickiego i pastora kościoła św. Trójcy Samuela Schelwiga z wyznawcami pietyzmu, na czele z pastorem kościoła NMP Constantinem Schützem. Po 6 V 1693, kiedy gdańska Rada Miejska opublikowała deklarację mającą załagodzić spór, nie podporządkował się tej decyzji i z diakonem kościoła NMP Michaelem Straussem oraz diakonem kościoła św. Katarzyny Friedrichem Christianem Bücherem poparli z ambon poglądy rektora. Spór okresowo wygasał, rozgorzał ponownie, gdy po jego śmierci (1702) na urząd wiceseniora Ministerium Duchownego zaproponowano Constantina Schütza, co wywołało ostrą reakcję Samuela Schelwiga. Radzie Miejskiej udało się jednak doprowadzić w 1703 do formalnego pojednania teologów i zakończenia sporu.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy bezdzietnie od 1652 (imię żony nieznane, pochowana 15 XI 1690 w wieku 65 lat w Kaplicy Bractwa Kapłańskiego kościoła NMP). 1 VI 1692 poślubił w kościele NMP Rebeccę Tabbert (pochowana tamże 10 III 1705 w wieku 69 lat w grobie nr 408), wdowę po Albinie von Bähr, kamlarzu z Kamienia Pomorskiego. 10 III 1688 jego syn, doktor Christian Gotthilf, uzyskał potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli).
Zmarł na wylew. Wystąpienie 20 X 1702 przez Ministerium Duchowne do Rady Miejskiej o przyznanie wdowie po nim zwyczajowego rocznego zasiłku wdowiego (Gnadenjahr) było jednocześnie elementem próby reformy trybu przyznawania i finansowania tego świadczenia dla wdów po zmarłych członkach Ministerium. Do 1945 w zakrystii kościoła NMP wisiał jego portret.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VI, s. 361.
Lewandowska Liliana, Zwischen der lutherischen Orthodoxie und dem Pietismus in Danzig im Ausgang des 17. Jahrhunderts, „Documenta Pragensia”, t. 33, Praga 2016, s. 489–502.
Prätorius Ephraim, Dantziger-Lehrer Gedächtniβ…, Danzig und Leipzig, 1760, s. 3.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 36.
Schnaase Eduard, Geschichte der evangelischen Kirche Danzigs, Danzig 1863, s. 114, 174, 203, 205, 336–341, 346, 353, 395, 426, 478, 538.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 325; 2, 83, 182, 191; 3, 188; 4, 367, 408.
