DOLINA RADOŚCI
| < Poprzednie | Następne > |
koniec XIX wieku
około 1900
DOLINA RADOŚCI (Freudental), w miejscu połączenia Potoku Zajączkowskiego i Potoku Oliwskiego. Obecnie nazwa rozciągana jest także na Dolinę Schwabego (Schwabental) i Dolinę Powagi (Ernsttal). Wzdłuż Doliny Radości, po południowej stronie Potoku Oliwskiego, przebiega trakt ul. Bytowskiej, po stronie północnej dukt Drogi Młyńskiej (Hammersteig).
Od końca XII wieku własność cystersów oliwskich, puszczana w dzierżawę. Co najmniej od końca XVI wieku istniała tu kuźnica (Młyn XVIII; młyny nad Potokiem Oliwskim i dopływami). W 1609 właścicielem był Johann Wolss, w 1648 gdańszczanin Samuel Häwel (za którego czasów po raz pierwszy wymieniono nazwę Freudental), w 1657 malarz Adolf Boy, następnie Andreas Krüger. W 1687 kolejny właściciel, sekretarz królewski Georg Wachschläger, zbudował młyn zbożowy (Młyn XIX) i młyn do produkcji forniru (Młyn XX). W 1708 posiadłość przejął płk Ernest Wejher, w rękach tej rodziny pozostawała do 1761.
W 1865 posiadłość przejęło nadleśnictwo oliwskie. W 1873 stawy młyńskie zaadaptowano do hodowli ryb. W 1906 zbudowano istniejącą do dzisiaj willę (ul. Bytowska 5), w której następnie Otto Kamin (właściciel od około 1925) otworzył pensjonat Freudental; od 1928 przy pensjonacie funkcjonował zwierzyniec. W 1928 w rejonie Młyna XX utworzono fermę zwierząt futerkowych.
Po II wojnie światowej willę oddano na siedzibę Nadleśnictwa Oliwa (w 1977 wcielone do Nadleśnictwa Gdańsk), obecnie mieszkania prywatne. W latach 1945–1953 planowano tu zbudowanie Parku Rozrywki i Miejskiego Ogrodu Zoologicznego, w 1956 założenie Kaszubskiego Parku Etnograficznego (zob. Edmund Gołuński). W 1955 w dawnych stawach młyńskich Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie założył betonowe baseny do hodowli narybku; część z nich po przebudowie wykorzystywana była później do hodowli ryb przez prywatną firmę (Ajtel sp. j.).
10 II 1962 Rada Ministrów, przyjmując uchwałę o zagospodarowaniu przestrzennym zespołu portowo-miejskiego Gdańsk-Gdynia, uznała dolinę za tereny krajobrazu chronionego. W sierpniu 1975 władze Gdańska zezwoliły na powstanie wzdłuż ul. Bytowskiej – na obszarze porolniczym i po fermie zwierząt futerkowych – ogródków działkowych (początkowo w liczbie 184).
Po północnej stronie doliny, na zboczu Wzgórza Ela (Ellahöhe), w 1923 Freiwilliger Arbeitsdienst (Ochotnicza Służba Pracy) wybudowała skocznię narciarską (obecnie w ruinie). Po przeciwnej stronie Doliny Radości, podczas zalesiania południowego zbocza, między drzewami iglastymi zasadzono brzozy układające się w nazwisko leśnika Danza i datę 1896. Napis widoczny był przez kilkadziesiąt lat, a wzniesienie nazwano Danzhöhe (Wzgórze Danza). W Dolinie Potoku Zajączkowskiego wydzielono podmokły fragment dna doliny o nazwie Łąka w Dolinie Radości, gdzie projektowany jest rezerwat przyrody. W pobliżu znajdują się głazy narzutowe uznane za pomniki przyrody. Najbardziej znany jest Diabelski Kamień na zboczu Czarciego Wzgórza, na północ od Drogi Węglowej (Kohlenweg). W Dolinie Radości i Dolinie Potoku Zajączkowskiego znajdują się głębinowe ujęcia wody pitnej.
