STOCZNIA WOJANA
| < Poprzednie | Następne > |
STOCZNIA WOJANA (A. und W. Wojan-Schiffswerft), przedsiębiorstwo ( przedsiębiorstwa i zakłady przemysłowe) założone około 1869 przez przybyłego do Gdańska z Mazowsza Johanna Daniela Wojana (1833 Kamieńczyk, Mazowsze – 28 X 1916 Gdańsk). Nad Martwą Wisłą, w rejonie Heubuder Straße (ul. Sienna) na Przeróbce, prowadził od 1869 wytwórnię łodzi rzecznych. Po 1900 zakład został przeniesiony na Troyl 13 (ul. Przetoczna).
W 1908 był to jeszcze zakład budowy łodzi (Kahnbauerei). Johann Daniel Wojan pozostawił po sobie synów: Alberta (15 II 1865 Dobrzyków koło Płocka, zabór rosyjski – 7 I 1930 Gdańsk), ekonomistę z wykształceniem technicznym Schiffbaumeister (mistrz budowy statków), Alexandra Ferdinanda (19 II 1869 Płock – 5 V 1928 Gdańsk) oraz inż. Waldemara (1870 – po 1939). Rozwój firmy nastąpił po 1914, kiedy Alexander i Waldemar Wojanowie przekształcili ją w małą stocznię (1921: A. und W. Wojan Schiffswerft und Schiffsreederei; po 1933: A. und W. Wojan Schiffswerft) produkowali obok łodzi także barki i promy rzeczne.
W czasie I wojny światowej świadczyła ona usługi na rzecz niemieckiej marynarki wojennej. Jako stocznia remontowo-produkcyjna w 1920 była wyposażona w cztery pochylnie oraz dok pływający o nośności 900 ton. Remontowała mniejsze jednostki pływające, produkowała nadal barki rzeczne, holowniki, promy rzeczne, a także łodzie rybackie i spacerowe. W 1908 zatrudniała 65 osób, w 1921 – 181, po 1930 zatrudnienie wzrosło do 250.
Po 1 IX 1939 przejęta przez niemiecki skarb państwa jako mienie pożydowskie. W początkowym okresie II wojny światowej otrzymała zlecenie na budowę ścigaczy torpedowych dla Kriegsmarine i elementów okrętów podwodnych dla gdańskich stoczni. Do 1940 wybudowano serię kilku dużych jachtów pełnomorskich oraz łącznie około 50 innych jednostek, największe były towarowy parowiec rzeczny „Emilie” (1909) i motorowy statek towarowy „Amsel” (1940: 551 ton). W 1942 zatrudniała 125 osób, głównie Polaków. W lutym 1943, z udziałami miasta Gdańska i Stoczni Gdańskiej SA utworzono w jej miejsce Danziger Flussschiffswerft GmbH (Gdańska Stocznia Rzeczna sp. z o.o.). W początkach 1944 rozpoczęto budowę nowych hal warsztatowo-produkcyjnych na potrzeby koncernu Kruppa.
Od 14 VI 1945, przemianowana na Stocznię nr 4, pozostawała pod zarządem Stocznie po 1945. Zjednoczenia Stoczni Polskich. W 1946 zatrudniała 263 osoby. Specjalizowała się w remontach taboru portowego i rzecznego. Między innymi wyremontowała zatopione podczas II wojny światowej: były holownik „Fram” (w Żegludze Polskiej gdański statek pasażerski „Danuta”); holowniki „Kurt”, „Adam” i „Orlik” (dla Głównego Urzędu Morskiego); statek pasażerski żeglugi przybrzeżnej „Weischelmünde”, prom „Westerplatte”. Z taboru rzecznego wyremontowała statek rzeczny „Konarski”, holownik „Żaba” (były „Ostmark”, pracujący przy przewozie między Świbnem a Mikoszewem), barki do transportu rzecznego (między innymi „Żorżett”, „Transport”). Zlikwidowana w 1947.
W latach 1947–1990 obszar zwany nabrzeżem Krakowskim zajmowany był głównie przez Przedsiębiorstwo Robót Czerpalnych i Podwodnych, po 1970 także przez firmę zajmującą się demontażem wycofanych z eksploatacji mniejszych jednostek pływających. Obecnie miejsce budowy, głównie jachtów, przez firmy prywatne.
