PAUL (Mistrz Paweł, XVI w.),rzeźbiarz, notowany w Gd. 1511?–42, jeden z najwybitniejszych artystów późnogotyckich działających w Prusach. Być może tożsamy z mistrzem Pawłem Syme 1511–26 mieszkającym przy Breitgasse (ul. Szeroka)i mistrzem Pawłem Schnitzerem działającym 1520 w Królewcu. Wykonywał prace dla ławy św. Krzysztofa w q Dworze Artusa, m.in. kapitele z 1534–36 oraz rzeźbę św. Krzysztofa z 1542. Jego rękę można rozpoznać w kilku dziełach z ok. 1515–25: fragmentach q ołtarza Pokłonu Trzech Króli z q kośc. św. Katarzyny (ob. w q Muzeum Narodowym), rzeźbach Chrystusa Salvatora, Pasji z 1517, Matki Boskiej Bolesnej (wszystkie w kośc. q NMP) oraz rzeźbie św. Anny Samotrzeciej z Frydlądu (zaginionej po 1944). Z jego warsztatem mogą też mieć związek np. Pasja w kośc. NMP w Słupsku, podwójna figura Marii z Dzieciątkiem ze świecznika z kośc. św. Katarzyny w Braniewie (ob. w Ostpreußisches Landesmuseum, Lüneburg), św. Marcina z Laptau k. Królewca (ob. w Lietuvos Dailės Muziejus, Wilno). Rzeźby Paula cechuje doskonała obróbka tech., są silnie stylizowane: postaci mają wydłużone dolne partie ciała, skrócone tułowia, przesadnie wzdęte brzuchy, głowy we wdzięcznym skłonie, twarze o wysokich, wypukłych czołach, okolone misternie wypracowanymi puklami włosów; obszerne szaty, niezależnie od budowy i ich poruszenia, układają się w równolegle biegnące fałdy, którym towarzyszą koliste wywinięcia, poły w kształcie zaostrzonych języków oraz drobne niecki. W niektórych pracach, m.in. w ołtarzu Pokłonu Trzech Króli z kośc. św. Katarzyny, posłużył się niezwykle rzadką nad Bałtykiem estetyką monochromii. Sięgał niekiedy po motywy znane z grafik m.in. Mistrza E.S. i Lucasa Cranacha Starszego, zasadniczy jednak wpływ na jego dzieła miała rzeźba Szwabii i Bawarii, gdzie, jak można przypuszczać, zdobył wykształcenie. Jego twórczość znalazła w Prusach wielu naśladowców.
AW
