PASTORIUS JOACHIM, uczony, proboszcz kościoła NMP
< Poprzednie | Następne > |
JOACHIM PASTORIUS von HIRTENBERG (20 IX 1611 Głogów – 26 XII 1681 Frombork), uczony, proboszcz kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku, patron gdańskiej ulicy. Syn kaznodziei ewangelickiego Hirtena, zlatynizował ojcowskie nazwisko w czasie studiów. Nauczyciel synów polskiej szlachty wyznania kalwińskiego i braci polskich. Od 1631 studiował medycynę, prawo i teologię na uniwersytecie we Francji i Holandii, by zdobyć środki na naukę zatrudniał się w charakterze guwernanta bogatych protestanckich studentów z Polski. W 1632 został unitarianinem ( arianie), po powrocie do kraju przebywał w Rakowie, Krakowie, Gdańsku i Toruniu. W 1636, jako wychowawca Piotra Sieniuty, przebywał w Lejdzie, w 1638 w Orleania, Londynie, Oksfordzie, w 1639 w Paryżu. Od 1641 doktor (na uniwersytecie w Lejdzie), w tym roku wydał podręcznik do historii Polski Florus polonicus seu polonicae historiae epitome nova. Po ponownym powrocie do kraju był lekarzem rodziny Sieniutów na Wołyniu, który opuścił po wybuchu w 1648 kozackiego powstania Bohdana Chmielnickiego.
Od 1651 lekarz miejski i profesor gimnazjum w Elblągu. W 1654 powołany został na stanowisko profesora prawa i historii w gdańskim Gimnazjum Akademickim, wprowadzony 28 I 1655, początkowo z tytułem brandenburskiego nadwornego historiografa. W swych wystąpieniach i naukach zwracał szczególną uwagę na historię narodową, szczególnie Polski i Pomorza. W tej dziedzinie jego największym osiągnięciem była wydana już pośmiertnie (1685) praca Historia Poloniae partes duae. Jednocześnie dyplomata w służbie króla polskiego Jana Kazimierza, między innymi protokołował rozmowy polsko-szwedzkie poprzedzające zawarcie pokoju oliwskiego. W 1662 otrzymał od króla Jana Kazimierza szlachectwo; nazwisko uzupełnił tytułem „von Hirtenberg”. W 1667 zrezygnował z profesury w Gdańsku. W 1669 przeszedł z rodziną na wiarę katolicką, wyznanie wiary złożył w opactwie cystersów w Oliwie na ręce opata Michała Hackiego. W 1672 został burgrabią malborskim.
Po śmierci żony w 1675 przyjął święcenia kapłańskie, od września 1676 był proboszczem w Tczewie. W okresie 1678–1681 był proboszczem gdańskiego kościoła NMP, urzędującym w oparciu o budowaną Kaplicę Królewską, prepozytem w kościele św. Wojciecha, protonotariuszem apostolskim, kanonikiem chełmińskim, oficjałem i wikariuszem generalnym na Pomorzu. Od 1680 był także kanonikiem warmińskim (we Fromborku). Przed śmiercią napisał własną biografię. Od 1945 patron ulic w Gdańsku- Przeróbce.