HOHENZOLLERN FRIEDRICH WILHELM VICTOR
| < Poprzednie | Następne > |
(al. Grunwaldzka)
FRIEDRICH WILHELM VICTOR HOHENZOLLERN, inaczej Wilhelm von Preußen (6 V 1882 Poczdam – 20 VII 1951 Hechingen), najstarszy syn cesarza Rzeszy Niemieckiej Wilhelma II (1859–1941) i jego żony Augusty Wiktorii (1858–1921), następca tronu. W 1899 roku uzyskał od ojca pierwszy patent oficerski, w 1913 pułkownik, w 1916 generał piechoty (generał broni). W latach 1901–1903 studiował ekonomię i prawo państwowe na uniwersytecie w Bonn.
6 V 1905 zawarł małżeństwo z księżniczką Cecilie Auguste Mecklemburg-Schwerin (20 IX 1886 Schwerin – 6 V 1954 Bad Kissingen). Miał z nią czterech synów i dwie córki: Wilhelma Friedricha (1906–1940), Ludwiga Ferdinanda (1907–1994), Huberta Karla (1909–1950), Friedricha Georga (1911–1966), Alexandrę Irenę (1915–1980), Cecilię Victorię (1917–1975).
Po rezygnacji ojca 15 IX 1911 został honorowym szefem (faktycznymi dowódcami byli zawodowi oficerowie) 1. pułku huzarów (Leibhusaren-Regiment) w Gdańsku, wcześniej 25 X 1909 honorowym szefem 2. pułku tej jednostki została jego najmłodsza siostra, księżniczka Victoria Louisa (1892–1980). W Gdańsku zamieszkał z rodziną w wynajętej, obecnie nieistniejącej willi (pałacyk obok gmachu obecnej poczty) przy Hauptstraße 98 (al. Grunwaldzka). Część jego świty zajęła kwatery w sąsiednich domach 96 i 97. Właścicielem willi była mieszkająca w Quedlinburgu wdowa po poruczniku pułku huzarów Gustavie von Dippe. Przed przybyciem kronprinza przeprowadzono na koszt państwa remont i adaptację budynku. Wyposażenie przygotowano pod kierunkiem gdańskiego jubilera Carla Stumpfa. Przed willą stanął posterunek wojskowy. W willi zamieszkał 16 IX 1911, wcześniej, 12 września, przybyła tam żona z dziećmi i służbą.
15 X 1912 roku dekretem cesarza jego imieniem nazwano nowe Gimnazjum Realne we Wrzeszczu (Kronprinz-Wilhelm-Realgymnasium) przy Falkweg 7 (ul. Topolowa). Uczestniczył z małżonką i miejscowymi władzami w uroczystym otwarciu szkoły. W 1913 roku władze Sopotu odkupiły od architekta Adolpha Bielefeldta nowo wzniesioną nadmorską willę przy obecnej ul. Haffnera 100 i ofiarowały kronprinzowi na rezydencję (obecnie pensjonat Magnolia). Para książęca z dziećmi przeniosła się do niej z Wrzeszcza latem 1914, mieszkali tam do roku 1918.
W 1913, awansowany do stopnia pułkownika i mianowany przez cesarza Wilhelma II członkiem Sztabu Generalnego Cesarstwa Niemieckiego, powrócił do Berlina. Podczas I wojny światowej oficer, następnie generał w Naczelnym Dowództwie. Był przedstawicielem cesarza w dowództwach jednostek wojskowych, wizytował żołnierzy na froncie, odwiedzał szpitale wojskowe, fabryki broni. Razem z żoną uczestniczył 31 VII 1916 roku w poświęceniu nowego luterańskiego kościoła Chrystusa Króla we Wrzeszczu przy Bärenweg (ul. Mickiewicza), zbudowanego w części z funduszy przekazanych przez rodzinę cesarską. Nazwy Kronprinz nosiły ulice w Gdańsku (obecna ul. Wita Stwosza) oraz Sopocie (obecna południowa część ul. Armii Krajowej).
Po abdykacji ojca 9 XI 1918 i jego wyjeździe do Holandii, 1 I 1919 ogłosił rezygnację z następstwa po ojcu, po czym wyjechał do Holandii, gdzie został internowany przez królową Wilhelminę. W 1923 roku powrócił do Niemiec, mieszkał w pałacyku Cecilienhof w Poczdamie (gdzie w sierpniu 1945 spotkali się przywódcy zwycięskich mocarstw: USA, ZSRR, Wielkiej Brytanii i Francji). W 1932 nie przyjął, wobec sprzeciwu ojca, wstępnej propozycji kandydowania na prezydenta Niemiec i wycofał się z życia politycznego. 4 V 1945 zatrzymany przez żołnierzy francuskich w Austrii. Po 1945 roku więziony w areszcie domowym przez Francuzów na zamku rodowym Hohenzollernów w Hechingen koło Tybingi (Tübingen). Tam też spędził ostatnie lata życia i został pochowany. Był miłośnikiem i popularyzatorem różnych dyscyplin sportowych. Ufundowany w roku 1908 Puchar Kronprinza dla piłkarskiego mistrza Niemiec do dziś jest wręczany jako Puchar Niemiec.
