KABRUN JAKOB, kupiec, kolekcjoner
| < Poprzednie | Następne > |
JAKOB KABRUN (9 I 1759 Gdańsk – 24 X 1814 Gdańsk), kupiec. Pochodził z rodziny szkockiej, od końca XVI wieku osiadłej w Gdańsku (pierwszy w 1575: Michael Kormbun). Syn kupca Jakoba (11 VI 1723 Gdańsk – 4 IV 1796 Gdańsk), właściciela rafinerii cukru trzcinowego i eksportera zboża oraz drewna.
Zawodu uczył się w firmie ojca, następnie był pracownikiem angielskiej firmy William Josua und James Kenworthy, działającej w Gdańsku, zajmującej się głównie hurtowym handlem zbożem. Z jej ramienia w latach 1785–1786 odbył podróż do Holandii i Anglii. Po powrocie do Gdańska po 1790 przejął firmę, w której pracował, 18 VIII 1791 otrzymał obywatelstwo Gdańska. W 1803 roku sprowadził z Niemiec do Gdańska tkaczy adamaszku, którzy wykonywali zyskowną produkcję towaru dla jego firmy. W roku 1808 właściciel statków handl. „Britannia” (pojemność 330 łasztów) i „Caledonia” (320 łasztów), o łącznej pojemności około 1500 ton.
W 1799 zainicjował i w części sfinansował (1799–1801) powstanie nowego budynku Teatru Miejskiego. W 1810 roku pełnił funkcję konsula Saksonii i Księstwa Warszawskiego w Gdańsku. W czasie wizyty w Gdańsku Napoleona Bonaparte był członkiem delegacji gdańskiego kupiectwa, która 1 VI 1807 w domu jego szwagra Corneliusa van Almondego przy Langgarten 47 (Długie Ogrody) bezskutecznie prosiła cesarza o zmniejszenie narzuconej na miasto, rujnującej gospodarkę kontrybucji. Okres oblężenia miasta przez wojska rosyjsko-pruskie w roku 1813 spędził w Elblągu, poniósł straty materialne w związku z pożarem spichlerzy na Spichlerzach (Wyspie Spichrzów) oraz blokadą kontynentalną, która wstrzymała opłacalny dla Gdańska eksport zboża do Anglii. W 1791 właściciel domu przy Brotbänkengasse 672 (ul. Chlebnicka 17). W latach 1797–1814 mieszkał we własnej kamienicy przy Langgasse 9 (ul. Długa), kantor firmy znajdował się pod nr. 41. W 1808 był także właścicielem kamienicy przy An der Reitbahn 40 (ul. Bogusławskiego 17). Po roku 1800 na terenie należącym do Młynisk wzniósł dwór zwany Maison Kabrun.
Bezdzietny w dwóch małżeństwach, pierwszego zawartego 6 IX 1791 z Marią (7 IX 1766 Gdańsk – pochowana 30 I 1794 Gdańsk), siostrą Corneliusa van Almonde, i drugiego zawartego w 1798 z Henriettą Lawinią (zm. 27 III 1803 Gdańsk), córką Adolpha Heinricha von Wagenfeldta (syna Johanna Adolpha von Wagenfeldta, pruskiego rezydenta w Gdańsku w 1740 –1750 i Anny Euphrosiny, córki Maximiliana Dietricha Freislicha). Miał naturalnych synów Carla (17 XII 1805 Gdańsk – 24 II 1835 Westfalia; Towarzystwo Pokoju) i Augusta (7 VIII 1807 Gdańsk – 24 X 1878 Lipsk). Otrzymali oni zabezpieczenie materialne, mieszkali i działali poza Gdańskiem, zgodnie z obowiązującym wówczas prawem nie mogli być dziedzicami majątku ojca.
Z powodu wcześniejszej śmierci bratanka Heinricha (około 1786–1812), syna Andreasa, przed śmiercią ofiarował Gdańskowi swoje bogate zbiory (z ramienia miasta porządkował je Johann Adam Breysig). Według inwentarza z roku 1856 kolekcja liczyła między innymi 349 obrazów, 1950 akwarel i rysunków, 10 883 miedzioryty. Przechowywane początkowo w kościele św. Jakuba, stanowiły podstawową część zbiorów otwartego w 1873 Muzeum Miejskiego. W Polskiej Akademii Nauk Bibliotece Gdańskiej znajdują się jego zbiory, liczące w roku 1821 – 2764 książki i 93 mapy. Zapisał 100 tysięcy talarów na utworzenie w Gdańsku i utrzymanie Akademii Handlowej. Ojcowskie zapisy uzupełnił syn August, który ofiarował Gdańskowi własną kolekcję 52 obrazów malarzy europejskich z przełomu XVIII/XIX wieku, zbiór sztychów, a Akademii Handlowej – 9 tysięcy marek.
Jego płaskorzeźbowy wizerunek umieszczono w wykuszu na elewacji budynku banku przy ul. Okopowej 1 (wraz z innym zasłużonymi dla Gdańska postaciami).
