GORZELNICTWO
| < Poprzednie | Następne > |
GORZELNICTWO (do końca XVIII w.). Umiejętność produkcji wódek przynieśli do Gd. niderl. imigranci; w 1598 wytwórnię wódek i likierów założył Ambrosius Vermoellen z Lier (q Goldwasser,q likiery). W XVII w. Gd. stał się potentatem w produkcji wódki. W 1620 funkcjonowało 68 koncesjonowanych gorzelni, 1739 było 16 legalnych gorzelników. Rozmiary gorzelni regulowało rozporządzenie Rady Miejskiej z 1620: osoby posiadające obywatelstwo kupieckie mogły mieć kotły gorzelniane o łącznej obj. 6 beczek (756 litrów), o połowę mniej osoby legitymujące się obywatelstwem rzemieślniczym. Pozycję na rynku gd. gorzelnicy zawdzięczali temu, że nie tworzyli odrębnej korporacji cechowej, a produkcja wódki organizowana była systemem nakładczym, przy znacznym wykorzystaniu robotników dniówkowych. Gorzelnictwem parali się też osiadli w Gd. Holendrzy, a zwł. q menonici, którzy produkowali wódkę w podmiejskich osadach, niepodlegających gd. jurysdykcji. Rozwój gd. gorzelnictwa powodował, zwł. w XVII w., nawet przejściowe braki na gd. rynku drewna opałowego i żyta (lub drastyczny wzrost ich ceny). Innym zjawiskiem, zwł. w XVIII w., była masowa hodowla przez gorzelników świń, do której wykorzystywano odpady poprodukcyjne (wytłoki zbożowe), wielu gorzelnikom bardziej się ona opłacała niż produkcja wódki. W 2. poł. XVIII w. szacowano pogłowie świń przy gorzelniach gd. na ok. 8 tys. sztuk, co powodowało zanieczyszczenie ulic i powietrza w mieście, a gorzelników narażało na obłożenie wyższymi podatkami z tytułu usuwania nieczystości. W 1746–50 zużyto w gd. gorzelniach do produkcji wódki 1500 łasztów żyta, a więc średnio 657 ton rocznie. Gd. gorzałka była jednym z najważniejszych towarów eksportowych; w 1. poł. XVII w. eksport wódki gd. sięgał kilku tysięcy litrów rocznie.
