MAGNUS OLAUS, duchowny, kartograf
| < Poprzednie | Następne > |
OLAUS MAGNUS (Olaus Magni Gothus, Olof Månsson) (1490 Linköping, Szwecja – 1 VIII 1557 Rzym), duchowny, humanista, kartograf. Pochodził z katolickiej rodziny mieszczańskiej. W latach 1510–1517 studiował za granicą teologię, uzyskując stopień magistra, w 1518–1519 odbywał praktykę w północnej Szwecji, po czym uzyskał godność kanonika w Uppsali i Linköping oraz proboszcza katedry w Strängnäs. W 1524 został wysłany do Rzymu, aby poprosić papieża Klemensa VII o potwierdzenie wyboru jego brata na arcybiskupa (1523), w następnych latach reprezentował króla Gustawa I Wazę w placówkach dyplomatycznych. W latach 1526–1537, wobec reformacji szerzącej się w Szwecji, po uzyskaniu zgody króla polskiego Zygmunta I Starego osiadł w Gdańsku (wraz z bratem Johannem, ostatnim katolickim arcybiskupem Szwecji).
Opracował tzw. Carta marina, zwane też Carta Gothica (opublikowana w 1539 roku w Wenecji, reedycja w 1572), czyli wielką mapę krajów Europy Północnej i Grenlandii, oddającą między innymi po raz pierwszy rzeczywisty zarys południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego. Bogato ilustrowana, pokazuje między innymi szkuty załadowane zbożem oraz wypalanie popiołu, z adnotacją, że towary te transportuje się dopływami Wisły do Gdańska. Autor umieścił na mapie statek gdański płynący z Anglii do Holandii. Gdańsk jest jedynym miastem, którego herb znalazł się na mapie. Wraz z komentarzami (Ain kurze Auslegung […] der neuuen mappen), zadedykowanymi Gdańskowi, mapa była jednym z najważniejszych w XVI wieku źródeł geograficznych. Wydanie sporządzonej w Gdańsku mapy sfinansował patriarcha Wenecji Hieronim Quirino.
W Gdańsku zebrał materiały do dzieła etnograficznego Historia de gentibus septentrionalibus (opublikowanego w 1555 w Rzymie; do 1670 – 20 wydań), w którym między innymi zawarł pochlebne opinie o Gdańsku, bardzo chwalił gdańskie piwo; uważał, że ma właściwości lecznicze. Wyjechał z Gdańska na sobór do Mantui w 1537 roku. Wydanie sporządzonej w Gdańsku mapy sfinansował patriarcha Wenecji Hieronim Quirino.
