SIEDZIKÓWNA DANUTA
| < Poprzednie | Następne > |
DANUTA SIEDZIKÓWNA, pseudonim Inka, nazwisko konspiracyjne Danuta Obuchowicz (3 IX 1928 Guszczewina koło Narewki, powiat Bielsk Podlaski – zamordowana 28 VIII 1946 Gdańsk), sanitariuszka 4. szwadronu 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej (AK). Córka Wacława Siedzika, leśniczego, i Eugenii z domu Tymińskiej (herbu Prus 3). W 1940 roku, po zajęciu Podlasia przez Armię Czerwoną, ojciec Danuty został aresztowany przez NKWD, uznany za osobę niebezpieczną i wywieziony do kopalni złota na Syberii, zwolniony na mocy układu Sikorski–Majski, wraz z armią gen. Władysława Andersa dostał się do Teheranu (Iran), gdzie sprawował funkcję szefa obozu dla polskich uchodźców cywilnych. Zmarł przed końcem wojny.
W 1941 roku Narewka i jej okolice znalazły się we władaniu Niemców. Matka Inki konspirowała z polskim podziemiem niepodległościowym. Aresztowana przez Niemców jesienią 1942 roku, 25 listopada znalazła się w więzieniu w Białymstoku jako więzień polityczny. W połowie 1943 roku została rozstrzelana. Jej trzema córkami: Wiesławą (ur. 1927), Danutą i Ireną (ur. 1932) opiekowała się babcia, matka ich ojca. Dwie starsze siostry, tj. Wiesława i Danuta, mimo że jeszcze niepełnoletnie, zostały zaprzysiężone jako żołnierze AK. Danuta należała do AK ośrodka Hajnówka–Białowieża, w grudniu 1943 roku przyjęła pseudonim Inka. Była łączniczką po przeszkoleniu wojskowym, ukończyła też kursy sanitarne. Gdy na Podlasiu sytuacja zmieniła się na niekorzyść Niemców, oddziałom AK zaczęło grozić niebezpieczeństwo ze strony Armii Czerwonej i NKWD. Niektóre z nich zostały zdekonspirowane i rozbrojone, ale część kontynuowała zbrojny opór. Inka do połowy 1945 roku mieszkała w Narewce i pracowała tam jako urzędniczka w nadleśnictwie. W maju 1945 została aresztowana; udało jej się zbiec, kiedy konwój wiozący aresztantów został zaatakowany przez oddział AK dowodzony przez Stanisława Wołoncieja (pseudonim Konus). Inka trafiła do oddziału 5. Wileńskiej Brygady AK, którą dowodził mjr Zygmunt Szendzielarz (pseudonim Łupaszko). Na zimę oddział rozformowano, a Danka-Inka zaczęła naukę w gimnazjum.
Urząd Bezpieczeństwa (UB) ponownie próbował aresztować Inkę, lecz tym razem zamiast niej zatrzymano omyłkowo jej siostrę Wiesławę. W tej sytuacji Inka wróciła do lasu pod przybranym nazwiskiem Danuty Obuchowicz (nazwisko jej ojca chrzestnego Stefana Obuchowicza). Działała na obszarze Borów Tucholskich. Jako łączniczka i sanitariuszka otrzymała rozkaz udania się do Gdańska, gdzie miała między innymi zaopatrzyć się w materiały sanitarne. Skrzynką kontaktową AK w Gdańsku był adres we Wrzeszczu przy ulicy Wróblewskiego 7 w mieszkaniu sióstr Mikołajewskich. 20 lipca 1946 roku o godzinie trzeciej nad ranem funkcjonariusze UB włamali się do mieszkania i aresztowali Inkę. Jako więzień specjalny została osadzona w pawilonie V więzienia przy ulicy Kurkowej 12 w Gdańsku ( areszt śledczy). Dochodzenie w jej sprawie prowadzili kierownik Wydziału III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Gdańsku Jan Wołkow i kierownik Wydziału Śledczego WUBP Józef Bik. W celu wymuszenia zeznań na temat jej dowódców z AK poddawano ją licznym torturom. Inka nie załamała się i nie ujawniła żadnych istotnych wiadomości. Została skazana na karę śmierci przez sąd pod przewodnictwem mjr. Adama Gajewskiego. Na krótko przed egzekucją przesłała do swojej babci gryps o treści: „zachowałam się jak trzeba”.
Egzekucja odbyła się 28 sierpnia 1946 roku o godzinie 6.15 rano. Wraz z Inką został rozstrzelany Feliks Selmanowicz (pseudonim Zagończyk). Pluton egzekucyjny złożony z dziesięciu żołnierzy oddał z odległości trzech metrów dziesięć serii strzałów, nie trafił jednak w skazanych. W tej sytuacji dowódca plutonu ppor. Franciszek Sawicki strzałem w głowę zabił Inkę oraz Zagończyka. Na chwilę przed śmiercią Inka krzyknęła „Niech żyje Polska” oraz „Niech żyje Łupaszko”. 1 marca 2015 roku oficjalnie ogłoszono odnalezienie miejsca jej pochówku na cmentarzu Garnizonowym ( Cmentarze na terenie Śródmieścia (z Aniołkami). Zespół przy Grodzisku). Tam też 28 VIII 2016 roku odbył się państwowy pogrzeb Danuty Siedzikówny oraz Feliksa Selmanowicza. Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy została pośmiertnie awansowana do stopnia podporucznika.
30 VIII 2015 roku na Oruni odsłonięto pomnik Danuty Siedzikówny, 24 IX 2015 uchwałą Rady Miasta Gdańska jej imieniem nazwano skwer z pomnikiem, zlokalizowany między Traktem św. Wojciecha a ul. Gościnną. 20 VII 2016, w 70-lecie aresztowania, odsłonięto poświęconą Siedzikównie tablicę na budynku przy ul. Wróblewskiego 7, kolejną zawieszono w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
