SOŁDEK, statek
| < Poprzednie | Następne > |
„SOŁDEK”, SS (s/s – Steam Ship – parowiec), prototypowy parowy masowiec typu B-30 zbudowany w Stoczni Gdańskiej, oddany do służby 26 X 1949. Pierwszy z serii 6 rudowęglowców zamówionych w 1946 roku przez Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe (GAL) w Zjednoczeniu Stoczni Polskich (ZSP). Statki te miały przewozić węgiel i rudę żelaza pomiędzy portami skandynawskimi i polskimi. Projekt wstępny opracował zespół pod kierunkiem mgr. inż. Henryka Giełdzika, dokumentację warsztatową wykonała na zamówienie ZSP francuska stocznia A. Normand z Hawru. W 1947 roku w Centralnym Zarządzie Przemysłu Okrętowego zespół kierowany przez Henryka Giełdzika adaptował otrzymaną z Francji dokumentację. Równocześnie inżynierowie pod kierownictwem Adolfa Polaka zaprojektowali zespół napędowy dla tego statku, pod kierunkiem Feliksa Sautera główną maszynę parową.
3 IV 1948 uroczyście położono stępki pod dwa rudowęglowce, pierwszy nit w stępce prototypowego rudowęglowca zakuł ówczesny minister żeglugi Adam Rapacki. Po raz pierwszy (i jak się potem okazało – jedyny) poświęcił pierwsze blachy kadłuba zakonnik, o. Ernest Łasucha z zakonu kapucynów przy kościele św. Jakuba. Kierownikiem budowy był mgr inż. Jerzy Doerffer, później profesor Politechniki Gdańskiej. Wodowanie prototypowego rudowęglowca, któremu nadano imię „Sołdek”, przyjętą od nazwiska przodującego trasera Stoczni Gdańskiej Stanisława Sołdka, odbyło się 6 XI 1948. Matką chrzestną była Helena Sołdek, żona Stanisława. Uroczystość wodowania statku Zjednoczenie Stoczni Polskich uczciło specjalnym medalem bitym w srebrze.
W pierwszy rejs próbny wypłynął 24 IX 1949 (dowodził kapitan ż. w. Zbigniew Rybiński), po usunięciu usterek w pierwszy rejs pełnomorski z Gdańska do Szczecina wypłynął 22 X 1949. Oficjalne podniesienie bandery odbyło się w Szczecinie 25 X 1949, w pierwszy rejs z ładunkiem węgla do Gandawy wypłynął 30 X 1949. Do roku 1951 eksploatowany przez GAL, port macierzysty Gdynia, formalnie stanowił własność przedsiębiorstwa Żegluga Polska SA. W 1951 przekazany do utworzonej (1 I 1951) Polskiej Żeglugi Morskiej (PŻM) z siedzibą w Szczecinie. 30 IV 1972 roku, po odbyciu 1000 rejsu, odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I Klasy.
Charakterystyka ogólna: długość całkowita 87 m, szerokość na wręgach 12,3 m, zanurzenie 5,35 m, prędkość 11 węzłów (20,4 km/h; nośność 2540 t (DWT). Napęd: czterocylindrowy silnik parowy typu Lenza o dwustopniowym rozprężaniu pary. Moc efektywna 1300 KM (960 kW). 22 XII 1980 powrócił z Danii do Szczecina z 1479 rejsu, 30 grudnia, po opuszczeniu bandery, oferowany przez PŻM jako obiekt muzealny Muzeum Narodowemu w Szczecinie. Wobec odmowy, przejęty 27 IV 1981 przez Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku ( Narodowe Muzeum Morskie). Po okresie postoju w Stoczni Gdańskiej i remoncie adaptacyjnym do funkcji muzealnych w Gdańskiej Stoczni Remontowej, udostępniony do zwiedzania 17 VII 1985. Eksponowany przy nabrzeżu Ołowianki jako Oddział Narodowego Muzeum Morskiego; funkcjonuje Towarzystwo Przyjaciół Statku-Muzeum „Sołdek”. Patronat nad zabytkiem sprawuje Stocznia Remontowa SA w Gdańsku.
6 X 1973, w 25-lecie wodowania, Stocznia Gdańska wybiła pamiątkowy, owalny medal według projektu Jerzego Ciesielskiego, przedstawiający na awersie sylwetkę statku z napisem „XXV rocznica wodowania/6 XI 1948 – 6 XI 1973/ s/s „Sołdek”, na rewersie sylwetkę semipojemnikowca m/s „Franciszek Zubrzycki”, jednego ze statków przekazanych do eksploatacji w chwili wybijania medalu, z napisem „Stocznia Gdańska/ im. Lenina”.
