HEIMWEHR DANZIG, formacja wojskowa
| < Poprzednie | Następne > |
HEIMWEHR DANZIG, niemiecka formacja wojskowa SS, utworzona rozkazem Reichsführera SS Heinricha Himmlera w październiku 1938 roku jako III Batalion 4. Pułku SS-Totenkopfstandarte Ostmark (oddziału policyjno-wartowniczego obozu koncentracyjnego w Mauthausen), pod dowództwem SS-Obersturmbannführera Hansa-Friedemanna Goetzego (od którego nazwiska zwana była potocznie Sturmbann Goetze). Miała wzmocnić uznane za niewystarczające siły gdańskiej SS, oficjalnie Senat II Wolnego Miasta Gdańska przegłosował wniosek o jej utworzeniu jako gdańskich sił obronnych.
Formowana początkowo w Berlin-Adlershof z trzech pułków: 1) SS-Totenkopfstandarte Oberbayern (stacjonującego w KL Dachau); 2) SS-Totenkopfstandarte Brandenburg (KL Oranienburg); 3) SS-Totenkopfstandarte Thüringen (Buchenwald), a także ze słuchaczy szkoły SS w Bad Tölz i z ochotników (Niemców sudeckich). Od stycznia 1939 roku przeprowadzano ochotniczy nabór niemieckich mieszkańców II Wolnego Miasta Gdańska (z 3 tysięcy wybrano 500 osób). Po nielegalnym przerzuceniu w czerwcu 1939 III Batalionu do Gdańska (drogą morską, przez Królewiec i Elbląg, w cywilnych ubraniach) w lipcu 1939 formacja otrzymała nazwę SS-Heimwehr Danzig i oficjalnie wyłączona została z SS-Totenkopfstandarte Ostmark. Rozlokowana w koszarach Wiebego (Wiebenkaserne; oddziały strzeleckie i przeciwpancerne), w obozie polowym w Maćkowach ( obóz karny SS i policji; oddziały strzeleckie), w koszarach na Biskupiej Górce (Bischofsbergkaserne; w kazamatach: dowództwo, sztab, kompania dział piechoty), w gimnazjum na Oruni (kompania transportowa, motocykliści, saperzy, służba medyczna i łączności). Po wzmocnieniu pododdziałem przeciwpancernym (Panzer-Abwehr-Lehrsturm der SS-Totenkopfstandarten) z Prettin (Saksonia) oraz dywizjonem artylerii przeciwlotniczej z Prus Wschodnich osiągnęła 18 VIII 1939 stan gotowości bojowej, licząc około 1550 żołnierzy; tego dnia otrzymała od gauleitera Alberta Forstera sztandar i odbyła defiladę ulicami Gdańska. Wchodziła w skład tzw. Eberhardt Brigade Danzig (Kampfgruppe Eberhardt), złożonej z jednostek SA, SS, policji i jednostek paramilitarnych, od 9 VI 1939 pod dowództwem gen. Friedricha Georga Eberhardta (1892–1964).
1 IX 1939 większość Heimwehr Danzig działała na odcinku tczewskim, pluton z 13. kompanii atakował Pocztę Polską ( obrona Poczty Polskiej); tego dnia podczas szturmu na Westerplatte poległo czterech żołnierzy Heimwehr Danzig. Brała udział w walkach o Kępę Oksywską (okolice wsi Kazimierz). Po zajęciu 1 IX 1939 Tczewa (gdzie nie doszło do walk) 3 września po południu jednostka uroczyście przemaszerowała w Gdańsku wśród wiwatujących tłumów obecnymi ulicami: Chmielną, Stągiewną, Długim Targiem, Długą, Wałami Jagiellońskimi. 8 IX 1939 dopuściła się zbrodni wojennej, zabijając 130 mieszkańców wsi Książki (w powiecie wąbrzeskim, obecnie województwo kujawsko-pomorskie). Rozwiązana 29 IX 1939, włączona do 3. Dywizji SS Totenkopf. Jej dowódca H.-F. Goetze (ur. 3 XI 1897) zginął 27 V 1940 pod La Paradis (Francja), zabity przez brytyjskiego snajpera.
