MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ
| < Poprzednie | Następne > |
MUZEUM II WOJNY ŚWIATOWEJ. Zamysł utworzenia muzeum gromadzącego zbiory dotyczące II wojny światowej (1939–1945) oraz ich udostępniania w formie działalności wystawienniczej, popularyzatorskiej, edukacyjnej i wydawniczej przedstawił w grudniu 2007 roku premier Rzeczypospolitej Polskiej Donald Tusk. 1 IX 2008 powierzył Pawłowi Machcewiczowi funkcję pełnomocnika do spraw muzeum (z zadaniem wypracowania koncepcji), które przewidywano początkowo jako Muzeum Westerplatte. Zarys koncepcji programowej (Pawła Machcewicza i Piotra M. Majewskiego) przedstawiony został 6 X 2008 w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie.
26 XI 2008 minister kultury i dziedzictwa narodowego przemianował instytucję na Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Za zadanie Muzeum uznano ukazanie tragicznych wojennych doświadczeń Polski i jej obywateli, w szerokim kontekście europejskim i światowym, również przy uwzględnieniu losów innych narodów. Zasadniczy nacisk położono na losy jednostek, społeczności i narodów, a historia militarna stanowić będzie jedynie tło narracji o życiu codziennym cywilów i żołnierzy, terrorze okupacyjnym, o takich zjawiskach, jak ludobójstwo, opór wobec okupanta, dyplomacja i wielka polityka. Muzeum rozpoczęło działalność 28 XI 2008, z chwilą powołania P. Machcewicza na funkcję dyrektora. W lutym 2009 Muzeum otrzymało na biuro tymczasową siedzibę przy ul. Długiej 81–83.
18 V 2009 roku powołano Kolegium Programowe, do zadań którego należało konsultowanie oraz doradztwo przy powstawaniu wystawy stałej (w składzie m.in. Władysław Bartoszewski, Norman Davies, Israel Gutman). 9 XII 2009 roku Muzeum oficjalnie przejęło od miasta Gdańska pod budowę stałej siedziby 17.070 m2 terenu przy ul. Wałowej i ul. Stara Stocznia (od 19 XII 2016 noszącego nazwę Placu Władysława Bartoszewskiego 1), w miejscu dawnego podzamcza zamku krzyzackiego i następnie Wiadrowni.
W styczniu 2010 ogłoszono konkurs na projekt koncepcji architektonicznej siedziby i przestrzeni wokół niego. Konkurs (zgłosiło się 129 zespołów z 42 państw) rozstrzygnięto 1 IX 2010, wybrano propozycję Studia Architektonicznego Kwadrat z Gdyni. W grudniu 20102 drogą przetargu wyłoniono jako generalnego wykonawcę firmy Warbud S.A., Hochtief Polska S.A i Hochtief Solutions AG.
24 X 2009 rozstrzygnięto konkurs na projekt głównej ekspozycji. Spośród 12 zgłoszonych firm wybrano propozycję Tempora S.A. z Belgii, zakładającą podzielnie wystawy na trzy bloki tematyczne: Droga do wojny, Groza wojny oraz Długi cień wojny. Realizację powierzono gdańskiej firmie Qumak S.A. Za multimedia umieszczone na wystawach odpowiedzialna została 5 III 2013, także wyłoniona droga przetargu, firma NoLabel Sp. z o.o. z Krakowa.
Kamień węgielny pod budowę siedziby wmurowano 1 IX 2012. Oprócz aktu erekcyjnego w wykopie umieszczono też odnaleziony podczas badań archeologicznych fragment bruku z jednej z dawnych ulic Wiadrowni.
Od 28 do 29 I 2017, w chwili gdy budynek i wystawa znajdowały się jeszcze w fazie wykończeniowej, został udostępniony zwiedzającym w ramach tzw. „Dni otwartych”. 5 III 2017 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydał decyzję na połączenie Muzeum II Wojny Światowej z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Oficjalne otwarcie placówki nastąpiło 23 III 2017 roku.
Kompleks muzealny składa się z dwóch części: przestrzeni administracyjnej połączonej bezpośrednio z przeznaczonymi dla gości trzema apartamentami i dwoma pokojami o podwyższonym standardzie, oraz dziewięciokondygnacyjnej wieży, osiągającej w najwyższym punkcie wysokość 40 m. Powierzchnia całkowita budynków wynosi 23.000 m2. Większość założenia znajduje się w kondygnacjach podziemnych, na maksymalnej głębokości 14 m. Na najniżej położonym poziomie umieszczono liczącą ponad 5.000 m2 wystawę główną, przestrzeń dla wystawy dziecięcej oraz wystawy czasowej, salę kinową z 115 miejscami (Kino Muzeum otwarto 21 XI 2017) oraz sala konferencyjna na 300 osób. Do Muzeum należy również położony na dwóch poziomach parking podziemny na 167 samochodów, z czego dla turystów udostępniono 140 miejsc. Oprócz swojej użytkowej wymowy budynek ma również charakter symboliczny. Część podziemna przedstawia przeszłość, plac wokół Muzeum teraźniejszość, a wieża przyszłość.
10 I 2018 nastąpiło otwarcie muzealnej biblioteki, liczącej wówczas w zbiorach (pochodzących z zakupów i darowizn) około 20.000 tytułów (czasopisma, monografie, zbiory specjalne). Muzeum prowadzi również własne wydawnictwo (do 2018 opublikowano 46 tytułów).
W początkach 2018 w zbiorach znajdowało się 46.159 eksponatów, pochodzących głównie ze zbiorów własnych oraz darowizn. W 15 działach zatrudnionych było 118 osób.
Przestrzeń Muzeum często wykorzystywana jest również jako miejsce organizacji wydarzeń kulturalnych: promocje książek poruszających przede wszystkim tematykę wojenną, także koncerty (m.in. zorganizowany w 2017 przy okazji obchodów 99. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Bal u Pana Boga).
