CMENTARZE NA WESTERPLATTE
| < Poprzednie | Następne > |
lata 60. XX wieku
CMENTARZE NA WESTERPLATTE. 1. Powstały w połowie XVIII wieku, chowano na nim ciała wyrzucane na brzeg morski, zmarłych marynarzy. Zlokalizowany był na wschód od trzeciej reduty, zbudowanej przez Prusaków w latach 1788–1790, i na zachód od późniejszych łazienek męskich kurortu, zniszczony w początku XIX wieku.
2. Symboliczny cmentarz polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 w obronie Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Powstał z inicjatywy kpt. Franciszka Dąbrowskiego i żołnierzy zrzeszonych w Związku Obrońców Westerplatte (powstał w maju 1946 jako sekcja Wojewódzkiego Zarządu Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Wolność i Demokrację), w miejscu, gdzie znajdowała się zniszczona 2 IX 1939 Wartownia nr 5, wykonany częściowo w czynie społecznym przez pracowników Biura Odbudowy Portów. Odsłonięty 27 VII 1946 roku z udziałem ministra obrony narodowej Michała Roli-Żymierskiego, apel poległych odczytał kpt. F. Dąbrowski. Ustawiono (projekt inż. Jelińskiego z BOP) tablicę z nazwiskami poległych (według ówczesnej wiedzy) i prosty betonowy krzyż (symbolizujący Krzyż Walecznych). Krzyż usunięto 2 VII 1962 (przechowywany w kościele św. Jadwigi Śląskiej w Nowym Porcie), ustawiając w jego miejsce czołg t-34 (w 1945 walczący o Gdynię, nie Gdańsk). 1 IX 1971 złożono w ceglanej niszy urnę z prochami mjr. Henryka Sucharskiego, przywiezioną z cmentarza w Casamassima koło Bari (Włochy), nad którą na betonowej płycie ustawiono rzeźbę orła i tekst informacyjny projektu artysty plastyka Zygfryda Korpalskiego. W sierpniu 1981 roku krzyż z 1946 z inicjatywy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” Portu Gdańskiego ponownie postawiono na Westerplatte i poświęcono. Obok krzyża znajdują się dwie tablice: z 1959, pod którą w 20. rocznicę wybuchu II wojny światowej złożono ziemię z miejsc oporu i kaźni Polaków, i z roku 1966, pod którą złożono 12 urn z ziemią z pól bitewnych II wojny światowej uświęconych krwią polskich żołnierzy. W roku 1989, z okazji 50. rocznicy walk na Westerplatte, cmentarz poddano rewitalizacji (według projektu Franciszka Duszeńki; czołg przeniesiono pod byłą placówkę Fort). Prochy mjr. H. Sucharskiego złożono w nowej drewnianej skrzynce i umieszczono pod krzyżem (rzeźbę Z. Korpalskiego przekazano w 1997 w depozyt do kościoła św. Jadwigi Śląskiej w Nowym Porcie), po jego bokach umieszczono 15 kamiennych krzyży z żeliwnymi tabliczkami w kształcie nieśmiertelników, symbolizujących poległych w boju. 1 IX 1992 na cmentarz przeniesiono szczątki obrońcy Westerplatte, kpr. Andrzeja Kowalczyka (odnalezione 25 VII 1963 w czasie modernizacji nabrzeża i pochowane czasowo na cmentarzu Srebrzysko).
