KOŁO PRZEWODNIKÓW MIEJSKICH I TERENOWYCH IM. FRANCISZKA MAMUSZKI przy Oddziale Gdańskim Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). Założone 9 XI 1951 roku w Gdańsku jako Sekcja Przewodników PTTK, 9 VI 1952 przekształcone w Koło Przewodników PTTK przy Zarządzie Okręgu PTTK w Gdańsku, następnie w Koło Przewodników Miejskich i Terenowych. W 1991 roku część przewodników utworzyła Regionalny Oddział Przewodnicki. Od 1952 siedzibą Koła jest kamienica należąca do Oddziału Gdańskiego PTTK przy ul. Długiej 45. Władze Koła stanowią: Walne Zebranie Członków Koła, Zarząd Koła oraz Komisja Rewizyjna. Wśród założycieli byli m.in. Witold Kledzik, Franciszek Mamuszka, Stanisław Podgórczyk. Pierwszym przewodniczącym (prezesem) Koła został Stanisław Kurpiel, jego zastępcami Stanisław Podgórczyk i Leokadia Stecka, a sekretarzem Witold Kledzik. Patronem Koła jest od roku 2001 F. Mamuszka. Jako hymn przyjęto fragment pieśni Hymn do Bałtyku (słowa: Stanisław Rybka, muzyka: Feliks Nowowiejski); Koło posiada sztandar ufundowany w 1981 przez prezydenta Miasta Gdańska Jerzego Młynarczyka. Wyróżnikiem członków Koła jest odznaka „Przewodnik PTTK Gdańsk” z motywem herbowym z portalu Ratusza Głównego Miasta. Motto działalności Koła stanowią słowa: „Miłość do Gdańska niech idzie w pokolenia” (autorstwa Barbary Bogdanowicz). Honorowymi członkami Koła są: Mieczysław Orłowicz – wybitny krajoznawca, Bogdan Borusewicz, Andrzej Januszajtis, Adam Koperkiewicz. Do 2014 przez Koło przewinęło się ponad tysiąc przewodników miejskich i terenowych, w 2014 liczyło ono 150 członków z uprawnieniami przewodnickimi po Trójmieście, województwie pomorskim i innymi.
Działalność przewodników skupionych w Kole to m.in.: spotkania i wyjazdy szkoleniowe, wizyty w galeriach, muzeach i na wystawach, tradycyjne (od 1978) spotkania z biskupem, a od 1992 – z arcybiskupem gdańskim, wspólne wyjazdy z okazji rozpoczęcia i zakończenia sezonu turystycznego, uczestnictwo w różnorodnych spotkaniach na temat przewodnictwa i turystyki, organizacja Biesiad Przewodnickich, udział w Ogólnopolskich Pielgrzymkach Przewodników PTTK na Jasną Górę, wiosenne społeczne oprowadzanie młodzieży szkół trójmiejskich, społeczne oprowadzanie mieszkańców Trójmiasta i turystów, karnawałowe Bale Przewodnickie, tzw. czwartki przewodnickie – spotkania towarzysko-szkoleniowe, organizacja konkursu dla uczniów szkół gdańskich „Historia i Architektura Gdańska” oraz „Konkursu na dokumentację historyczną zabytków województwa pomorskiego”, udział w organizowaniu wojewódzkich i międzynarodowych sejmików przewodnickich, utrzymywanie kontaktów z kołami przewodnickimi z innych miast i regionów poprzez m.in. uczestnictwo w rajdach, zlotach, jubileuszach, udział w uroczystościach państwowych i regionalnych.
Przewodnicy z Koła przyczynili się m.in. do zachowania Wartowni nr 1 na Westerplatte, uratowania kartusza znad wejścia do koszar na Westerplatte, zasadzenia brzozy upamiętniającej stanowisko działa kalibru 75 mm w 1939 na Westerplatte, odtworzenia tzw. słupka zaślubinowego w Pucku, ufundowania obelisku upamiętniającego kpt. ż.w. Tadeusza Ziółkowskiego w Wiskitnie koło Koronowa oraz poświęconej mu tablicy w Ogólnopolskiej Alei Zasłużonych Ludzi Morza w Rewie.
W 1971 Koło otrzymało Złotą Honorową Odznakę PTTK, w 1981 zostało uhonorowane odznaką „Za zasługi dla Gdańska” (w trzydziestolecie działalności Koła), w 2008 uhonorowane zostało Medalem Świętego Wojciecha „za wieloletnie wybitne osiągnięcia w efektywnej popularyzacji i promocji Gdańska i przekazywania wiedzy milionom turystów z kraju i zagranicy”. SR
Prezesi Koła Przewodników Miejskich i Terenowych
| czerwiec 1952 – listopad 1952
|
Stanisław Kurpiel
|
| 1952–1955
|
Stanisław Podgórczyk
|
| 1956–1972
|
Stanisław Rospond
|
| 1972–1974
|
Józef Rymarowicz
|
| 1974–1975
|
Bogdan Wilski
|
| 1975–1978
|
Józef Rymarowicz
|
| 1978–1979
|
Krystyna Stankiewicz
|
| 1979–1983
|
Edward Kandyba
|
| 1983–1984
|
Edmund Rzeszotarski
|
| 1984–1987
|
Jerzy Bylica
|
| 1987–1989
|
Krystyna Stankiewicz
|
| 1989–1991
|
Adam Pelc
|
| 1991–1992
|
Genowefa Rutkowska
|
| 1992–1996
|
Zygmunt Łapiński
|
| 1996–
|
Stanisław Sikora
|
| SR
|
