MUZEUM q DOM UPHAGENA. Muzeum wnętrz mieszczańskich, utworzone po zawarciu 17 XII 1909 umowy między rodziną Uphagenów a magistratem miasta Gd. o wynajęcie na cele muzealne kamienicy należącej do q Związku Rodziny Uphagenów przy Langgasse 12 (ul. Długa). 1910–11 prowadzono prace rewaloryzacyjne w kamienicy. Przedsięwzięcie sfinansowano dzięki darowiźnie q Carla Fürstenberga, który podarował nieruchomość przy Brotbänkengasse 36 (Chlebnicka) i przekazał łącznie 72 tys. marek. Pracami mającymi na celu przywrócenie dawnego stanu pomieszczeń kierował miejski inspektor budowlany Richard Dähne. W trakcie prac usunięto przemalowanie boazerii i drzwi oraz pobiały z dekoracji sztukatorskiej, wymieniono tkaniny ścienne. Pomieszczenia wyposażono w meble i sprzęty należące do rodziny Uphagenów, uzupełniając przedmiotami muzealnymi. Niektóre przedmioty zakupiono w 1912 na berlińskiej aukcji kolekcji q Lessera Giełdzińskiego. Od 1 XI 1911 otwarte dla zwiedzających; pocz. zwiedzać można było sień, herbaciarnię i pokoje na i piętrze. W okresie i w. świat. udostępniono kolejne: kuchnię, spiżarnię i kantor oraz pokoje na II piętrze. Fasada powróciła do pierwotnej ceglastoczerwonej kolorystyki. W latach 30. XX w. ponownie wykonano konserwację wystroju i wyposażenia (m.in. wymiana tkanin ściennych, konserwacja boazerii). W okresie II WMG jedno z najpopularniejszych miejsc w Gd. W 1944 zrobiono inwentaryzację i zdemontowano wystrój oraz wywieziono wyposażenie; pracami kierował q Jacob Deurer. Kamienica znacznie zniszczona 1945, wystrój (boazerie i drzwi, piece) częściowo zachowane. W 1949–50 kamienicę odbudowano; do 1993 wnętrza pozostały w stanie surowym. W 1981 przekazana przez władze miasta q MHMG jako oddział. W 1985–89 rozpoczęto odbudowę oficyn. W 1993–98 wykonano rewaloryzację i prace konserwatorskie w całej kamienicy; wtedy zrekonstruowano dekorację sztukatorską, wykonano tkaniny ścienne, oraz prace posadzkarskie zamontowano zachowane elementy wystroju i zrekonstruowano brakujące. Przedsięwzięcie sfinansowały władze Gd., z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej. Muzeum otwarto 7 VI 1998. Gromadzi muzealia artyst. z XVIII i pocz. XIX w., dokumentujące kulturę materialną Gd. i muzealia hist., przede wszystkim związane z rodziną Uphagenów i Domem Uphagena. Od 1990 działa Towarzystwo Dom Uphagena, wspierające prace muzeum i zajmujące się działalnością popularyzatorską z zakresu kultury Gd. i regionu.
EBSZ, WS
