Tadeusz Gwiazdowski w spektaklu
W mrokach złotego pałacu, czyli Bazylissa Teofanu w Teatrze Wybrzeże, 1978
TADEUSZ GWIAZDOWSKI (właściwie Antoni Gwiazdowski; 1 IX 1918 Hamborn – 12 XII 1983 Gdynia), aktor. Jako uczeń gimnazjum w sezonie 1936/1937 należał do zespołu aktorskiego Teatru Polskiego w Bydgoszczy (statystował i brał udział w przedstawieniach dla dzieci). Kształcił się w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie od 1937 roku, studia przerwała II wojna światowa. Podczas okupacji został wywieziony na roboty do Niemiec. W roku 1945 zdał eksternistycznie egzamin aktorski w Warszawie i przyjechał z Heleną Hałacińską do Gdyni. Grał w prowadzonym przez nią Teatrze Miejskim Komedia, także w Teatrze Dramatycznym Marynarki Wojennej Jerzego Merunowicza w Gdyni oraz w Teatrze Aktorów Województwa Gdańskiego Aleksandra Gąssowskiego w Sopocie. Debiutował rolą tytułową w
Szczęściu Frania Włodzimierza Perzyńskiego (7 XII 1945). W sezonie 1948/1949 przeszedł do q Teatru Wybrzeże, w którym pracował do roku 1983 (także po emeryturze w 1979). Debiutował rolą Nieśmiałowskiego w
Klubie kawalerów Michała Bałuckiego (26 X 1948), zagrał 84 role. Sprawdzał się z w każdym gatunku dramatycznym. Już w latach 50. XX wieku (za dyrekcji q Zygmunta Hübnera i Jerzego Golińskiego) należał do czołówki aktorów teatru. Do wybitnych ról aktora należą: tytułowy, jowialny Puntila (
Pan Puntila i jego sługa Matti, 1955), Peachum (
Opera za trzy grosze, 1960), Azdak (
Kaukaskie kredowe koło, 1963), Scurvy (
Szewcy, 1957), sędzia Porfiry (
Zbrodnia i kara, 1958) – wybitna kreacja aktorska, tytułowy Romulus Wielki (1964), Einstein (
Fizycy, 1963), Anzelmo (
Komu bije dzwon, 1964) czy Falstaff (
Henryk IV, 1964, którą to rolę w swoim dorobku artystycznym cenił najbardziej). W latach 70. XX wieku mniej obsadzany, przeszedł na emeryturę. Jubileusz 40-lecia pracy artystycznej obchodził tytułową rolą groteskowego Pana Jowialskiego (1983), bardzo cenioną przez krytykę. Grał w teatrze telewizji (15 ról). Zagrał 41 ról w filmie jako aktor drugiego planu. Zadebiutował rolą Gabrysia w
Karierze Nikodema Dyzmy (1956) u boku Adolfa Dymszy. Grał także sierżanta „Kulę” w
Kanale q Andrzeja Wajdy. Brał udział w audycjach PR w Gdańsku (q Radio Gdańsk). Za dokonania artystyczne otrzymał nagrody na Festiwalach Teatrów Polski Północnej w Toruniu (m.in. za rolę Kitta w
Zabawa jak nigdy, 1960; Azdaka w
Kaukaskie koło kredowe, 1963; Falstaffa w
Henryku IV, Anzelma w
Komu bije dzwon, 1964; Primusa i Jowisza w
Świat zawikłany, 1971). Otrzymał Order Stańczyka (1968), Odznaczenie Honorowe za zasługi dla Gdańska i odznaczenia państwowe, m.in. Krzyż Kawalerski OOP (1964) i Krzyż Oficerski OOP (1976). Patron jednej z ulic w Gdańsku.
HD