MUZEUM NARODOWE, ul. Toruńska 1. Mieści się w budynkach dawnego klasztoru franciszkańskiego, kontynuuje tradycje q Muzeum Miejskiego (Stadtmuseum) i q Muzeum Rzemiosła Artystycznego (Kunstgewerbemuseum). Początkowo p.n. Muzeum Miejskie. Już 1945 do zniszczonego w 65% budynku zaczęto zwozić znalezione w ruinach Gd. zabytki, których było pocz. 800. Zabezpieczano je i w miarę możliwości poddawano konserwacji. Jednocześnie odgruzowywano budynek, by wygospodarować przestrzeń ekspozycyjną. Otwarcia muzeum, już jako Państwowego Muzeum w Gd. dokonali 30 V 1948 wiceminister kultury i sztuki Włodzimierz Sokorski oraz dyr. Muzeum Narodowego w Warszawie prof. Stanisław Lorenz. Mieściło się w krużgankach i salach przyziemia. Na odbudowywanym piętrze trwał jeszcze remont. 1 VII 1948 placówka otrzymała nazwę Muzeum Pomorskie. Pierwsze ekspozycje prezentowały kulturę artyst. Gd. i Pomorza. W ekspozycji znalazły się rzeźba i malarstwo europejskie, rzemiosło artyst. oraz malarstwo pol. XIX i XX w., to ostatnie w dużej mierze dzięki depozytom z Muzeum Narodowego w Warszawie. W 1952 zaprezentowano wyniki badań archeol. prof. Konrada Jażdżewskiego. W 1956 wróciły do Gd. z ZSRR zabytki wywiezione w czasie wojny. Zaprezentowano je na otwartej 30 września wystawie. Obecni byli: dyr. sekcji muzeów UNESCO dr van der Haegen, dyr. Międzynarodowej Rady Muzeów dr George Henri Riviere, dyrektorzy muzeów pol. oraz muzeów z Sofii, Berlina, Pragi, Budapesztu i Bukaresztu. Obok 150 obrazów, ok. 4500 grafik i rysunków, kilkudziesięciu rzeźb do Gd. wrócił tryptyk q Sąd Ostateczny Hansa Memlinga – najcenniejsze dzieło znajdujące się w muzeum. W 1961 do muzeum trafiła część pochodzącego z q kośc. NMP zbioru paramentów kościelnych, które przed wojną znajdowały się w zbiorach Muzeum Miejskiego. Rząd NRD zwrócił Polsce 189 tkanin i haftów. Budowano bardzo obszerne kolekcje muzealne, uwzględniając w nich także zabytki archeol., hist. i etnograficzne. Funkcjonujące w ramach muzeum oddziały archeol., morski i hist. dały pocz. samodzielnym ob. gd. muzeom: 1960 q Muzeum Morskiemu, 1962 q Muzeum Archeologicznemu, 1971 q Muzeum Historycznemu Miasta Gd.
7 X 1972 Muzeum Pomorskie przemianowano na Muzeum Narodowe. Posiada ob. oddziały: Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie (od 1978, w dworku Józefa Wybickiego; zbiory o charakterze patriotycznym, skupia ekspozycje wokół tematów związanych z Mazurkiem Dąbrowskiego i Józefem Wybickim); Muzeum Etnograficzne, począt. dział (q Leon Malicki), od 1979 oddz., od 1988 w Spichrzu Opackim w Oliwie (q klasztor cystersów w Oliwie), posiadające także kolekcje z zakresu kultur pozaeuropejskich oraz obiekty dotyczące ludności przesiedlonej z Kresów II RP; oddz. Sztuki Współczesnej w q Pałacu Opatów w Oliwie (od 1988, gromadzi i udostępnia kolekcje obrazujące najważniejsze prądy w nowoczesnej sztuce pol.; zbiory skupione są w działach: malarstwa i rysunku, grafiki i tkaniny artyst., ceramiki i rzeźby); Gd. Galeria Fotografii (od 1995, ul. Grobla I 3/5, powstała za sprawą ZPAP w Gd. w 1977 jako Galeria G.N.; skupia się wokół fotografii dawnej: gd., kresowej oraz fotografii artyst.); Oddział Zielona Brama (od 1999, pełni funkcję ekspozycyjną, nie gromadzi własnych zbiorów) oraz Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie Wielkim (od 2006, pełni także funkcję Pomorskiego Ośrodka Kontaktów z Polonią). Podstawowym działem jest Dział Sztuki Dawnej, mieszczący się w pierwotnej siedzibie muzeum, dawnym klasztorze franciszkańskim. Przechowywane i prezentowane są tu kolekcje złotnictwa, cyny, ceramiki, mebli, rzeźby, grafiki, rysunku i dawnego malarstwa, gromadzone jeszcze przez Muzeum Miejskie. Prezentowany jest także Sąd Ostateczny H. Memlinga. Największym przedsięwzięciem wystawienniczym muzeum była zorganizowana 1997 wystawa Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka gdańska od połowy XV do końca XVIII w. JT
|
|
| Dyrektorzy Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej
|
| 1880–1910
|
q Hugo Conwentz
|
| 1910–1922
|
Paul Kumm
|
| 1923–1938
|
q Wolfgang La Baume
|
| 15 VIII 1938 – 1942
|
Kurt Langenheim (21 I 1903 Szlezwik Holsztyn – po 1942), od 1939 także doc. w q THD
|
JT
|
|
| Kierownicy Muzeum Miejskiego
|
| 15 XII 1945 – 22 V 1946
|
Jerzy Güttler
|
| czerwiec 1946 –30 VI 1948
|
q Jan Chranicki
|
| Dyrektorzy Muzeum Pomorskiego
|
| 1 VII 1948 – 30 XI 1970
|
q Jan Chranicki
|
| 1 XII 1970 – 30 IV 1971
|
q p.o. wicedyrektor Janusz Henryk Wąsowicz
|
| 1 V 1971 – 6 X 1972
|
Janusz Henryk Wąsowicz
|
| Dyrektorzy Muzeum Narodowego
|
| 7 X 1972 – 30 IV 1974
|
Janusz Henryk Wąsowicz
|
| 1 V 1974 – 30 VI 1974
|
p.o. wicedyrektor Anna Gąsieniecka
|
| 1 VII 1974 – 3 I 1980
|
q Jan Przała
|
| 3 I 1980 – 31 XII 1982
|
q Józef Kuszewski
|
| 1 I 1983 – 31 V 1988
|
Danuta Teresa Milewska
|
| 1 VI 1988 – 3 VIII 2004
|
q Tadeusz Piaskowski
|
| 4 VIII 2004 –
|
q Wojciech Bonisławski
|
