KOŚCIÓŁ POLSKOKATOLICKI
| < Poprzednie | Następne > |
KOŚCIÓŁ POLSKOKATOLICKI (do 1951 Polski Narodowy Kościół Katolicki), zał. na przeł. XIX i XX w. w opozycji do Kościoła rzymskokatolickiego spośród wiernych z Polonii w USA (Pensylwania), od 1907 współpracujący ze zjednoczonymi w Unii Utrechckiej Kościołami Starokatolickimi. Głównym powodem zerwania z Rzymem było nieuznanie dogmatu o nieomylności papieża, przyjętego na Soborze Watykańskim I (1870). Do innych istotnych różnic należy odrzucenie niektórych dogmatów dotyczących Maryi (np. o Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu), nauki o odpustach, kultu relikwii, wreszcie – niestosowanie celibatu. Od samego pocz. językiem liturgii był pol. W Polsce od 1920, osobowość prawną i pełną legalizację uzyskał dopiero 1946. W 1951 wraz ze zmianą nazwy ogłoszono autokefalię i zerwanie zależności od gmin w USA. Kościół pozostał jednak w Unii Utrechckiej. W Gd. pierwsze wizyty rekonesansowe (ks. Stanisław Piekarz) miały miejsce już w maju 1945. Po fiasku starań o kościół w Sopocie, przedstawiciele Kościoła Narodowego utworzyli – za zgodą władz – parafię polskokatolicką przy pozyskanym w użytkowanie, częściowo zniszczonym podczas działań wojennych 1945 q kośc. Bożego Ciała. W przyznanych nieuszkodzonych budynkach szpitalnych tego zespołu w 1946 próbowano bez powodzenia zorganizować Zakład Wychowawczy im. ks. Stanisława Staszica. Po aresztowaniu i odwołaniu ks. S. Piekarza nowym proboszczem (do 1948) został ks. Józef Kwolek, jednocześnie sen. Okręgu Mazursko-Pomorskiego z siedzibą w Gd. Dopiero w 1957 proboszczom polskokatolickim przekazano w użytkowanie plebanię Bożego Ciała, a w 1982 kolejne pomieszczenia w sąsiedztwie tego obiektu. Pełną własność kośc. Bożego Ciała otrzymano w 1974.
Parafia gdańska należy obecnie do dekanatu pomorskiego w ramach diecezji warszawskiej. Członkowie Kościoła Polskokatolickiego tworzą w Gdańsku wspólnotę żyjącą w rozproszeniu (w 1946 ok. 150 rodzin, w 1952 – 180 wiernych, w latach 70. XX w. – 150 osób, po 2000 – ok. 100 wiernych oraz liczne grono sympatyków). Obok proboszcza, do którego należy sprawowanie liturgii i kultu, istotną rolę odgrywa Rada Parafialna (od 1946), zajmująca się sprawami finans. gminy. Przy gd. parafii działa Towarzystwo Niewiast Wieczystej Adoracji (zał. 1947 p.n. Towarzystwa Niewiast Bożej Miłości) oraz Ekumeniczne Bractwo Zwiastowania Pańskiego. Członkowie Kościoła polskokatolickiego aktywnie od lat 60. XX w. uczestniczą w spotkaniach ekumenicznych.
