BIBLIOTEKA MIEJSKA. Danziger Stadtbibliothek (poprzednio q Biblioteka Rady Miejskiej) – nową nazwę nadano po ostatecznej likwidacji w roku 1817 q Gimnazjum Akademickiego i przeniesieniu zbiorów biblioteki do q kościoła św. Jakuba, który dzieliła ze q Szkołą Nawigacyjną. Przenosiny zakończono 11 IX 1819, oficjalnie udostępniona jako biblioteka publiczna 3 X 1821 (od tego momentu pod tytułową nazwą). W roku 1822 opracowano katalog rzeczowy, odpowiadający działowemu układowi książek na półkach, rejestrujący 21 400 książek. Zbiory umieszczono w nawie kościoła podzielonej stropami na 3 kondygnacje. Na parterze urządzono czytelnię (czynną w środy i soboty), wyżej – magazyny książek. Po przeniesieniu Szkoły Nawigacyjnej do nowego gmachu (1826) w zajmowanym przez nią prezbiterium kościoła umieszczono na krótko kolekcję dzieł sztuki q Jakoba Kabruna, następnie w latach 1832–1845 zajmowało je q Towarzystwo Przyrodnicze. Od roku 1860, po remoncie budynku, całość zajęła biblioteka. Od 1863, z uwagi na funkcjonowanie w Gdańsku już kilku bibliotek typowo publicznych, ta, o charakterze naukowym, była czynna codziennie. Wzbogacana o księgozbiory znanych gdańszczan, np. w 1879 q Johanna Uphagena, w 1880 Franza Mengego, w 1893 q Augusta Bertlinga. W połowie lat 90. XIX wieku uznano, że budynek średniowiecznego kościoła nie może dalej spełniać funkcji siedziby biblioteki. Obiekt był nieogrzewany, zawilgocone mury powodowały niszczenie książek, brakowało miejsca na nowe nabytki (pod koniec XIX wieku zbiory liczyły 120 tysięcy tomów) i czytelnie. W roku 1904 zbiory przeniesiono do zbudowanego w pobliżu nowego gmachu, przy Am Jakobstor 16 (ul. Wałowa 15). Pod koniec II wojny światowej zbiory liczyły około 250 tys. woluminów, część w końcu 1944 ukryto w Malborku (ok. 25 tys. woluminów), w Pelplinie (ok. 30 tys. woluminów) i na terenie Gd.
Biblioteka Miejska. Podczas działań wojennych w 1945 budynek bibl. uległ niewielkim uszkodzeniom, zachowało się na miejscu ok. 170 tys. woluminów. W kwietniu 1945 działający z polecenia Ministerstwa Oświaty q Marian Pelczar wstępnie zabezpieczył zbiory biblioteczne. 9 IV 1945 prezydent Gd. q Franciszek Kotus-Jankowski nominował go na stanowisko dyr. bibl. Odzyskiwanie wojennych strat trwało do 1958. Oddana do użytku czytelników 22 VI 1946 (uroczyste otwarcie połączono z pierwszym po II w. świat. zjazdem pol. bibliotekarzy), składała się z 2 pionów: nauk. (w budynku przy ul. Wałowej 15) i oświat. (sieć miejskich wypożyczalni i czytelni publicznych). 1 I 1955 dział oświat. przekazany został q Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej, z działu nauk. utworzono q Bibliotekę Gdańską Polskiej Akademii Nauk.
|
|
| Dyrektorzy Biblioteki Miejskiej
|
| 1896–1921
|
q Otto Günther
|
| 1922–1935
|
q Friedrich Schwarz
|
| 1935–1945
|
q Hermann Hassbargen
|
| 1945–1955
|
q Marian Pelczar (BG PAN)
|
