BIBLIOTEKA MIEJSKA. Danziger Stadtbibliothek (poprzednio q Biblioteka Rady Miejskiej) – nową nazwę nadano po ostatecznej likwidacji w roku 1817 q Gimnazjum Akademickiego i przeniesieniu zbiorów biblioteki do q kościoła św. Jakuba, który dzieliła ze q Szkołą Nawigacyjną. Przenosiny zakończono 11 IX 1819, oficjalnie udostępniona jako biblioteka publiczna 3 X 1821 (od tego momentu pod tytułową nazwą). W 1822 opracowano katalog rzeczowy, odpowiadający działowemu układowi książek na półkach, rejestrujący 21 400 książek. Zbiory umieszczono w nawie kośc. podzielonej stropami na 3 kondygnacje. Na parterze urządzono czytelnię (czynną w środy i soboty), wyżej – magazyny książek. Po przeniesieniu Szkoły Nawigacyjnej do nowego gmachu (1826) w zajmowanym przez nią prezbiterium kośc. umieszczono na krótko kolekcję dzieł sztuki q Jakoba Kabruna, nast. 1832–45 zajmowało je q Towarzystwo Przyrodnicze. Od 1860, po remoncie budynku, całość zajęła bibl. Od 1863, z uwagi na funkcjonowanie w Gd. już kilku bibl. typowo publicznych, ta, o charakterze nauk., była czynna codziennie. Wzbogacana o księgozbiory znanych gdańszczan, np. 1879 q Johanna Uphagena, 1880 Franza Mengego, 1893 q Augusta Bertlinga. W poł. lat 90. XIX w. uznano, że budynek śrdw. kośc. nie może dalej spełniać funkcji siedziby bibl. Obiekt był nieogrzewany, zawilgocone mury powodowały niszczenie książek, brakowało miejsca na nowe nabytki (pod koniec XIX w. zbiory liczyły 120 tys. tomów) i czytelnie. W 1904 zbiory przeniesiono do zbudowanego w pobliżu nowego gmachu, przy Am Jakobstor 16 (ul. Wałowa 15). Pod koniec II w. świat. zbiory liczyły ok. 250 tys. woluminów, część w końcu 1944 ukryto w Malborku (ok. 25 tys. woluminów), w Pelplinie (ok. 30 tys. woluminów) i na terenie Gd.
Biblioteka Miejska. Podczas działań wojennych w 1945 budynek bibl. uległ niewielkim uszkodzeniom, zachowało się na miejscu ok. 170 tys. woluminów. W kwietniu 1945 działający z polecenia Ministerstwa Oświaty q Marian Pelczar wstępnie zabezpieczył zbiory biblioteczne. 9 IV 1945 prezydent Gd. q Franciszek Kotus-Jankowski nominował go na stanowisko dyr. bibl. Odzyskiwanie wojennych strat trwało do 1958. Oddana do użytku czytelników 22 VI 1946 (uroczyste otwarcie połączono z pierwszym po II w. świat. zjazdem pol. bibliotekarzy), składała się z 2 pionów: nauk. (w budynku przy ul. Wałowej 15) i oświat. (sieć miejskich wypożyczalni i czytelni publicznych). 1 I 1955 dział oświat. przekazany został q Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej, z działu nauk. utworzono q Bibliotekę Gdańską Polskiej Akademii Nauk.
|
|
| Dyrektorzy Biblioteki Miejskiej
|
| 1896–1921
|
q Otto Günther
|
| 1922–1935
|
q Friedrich Schwarz
|
| 1935–1945
|
q Hermann Hassbargen
|
| 1945–1955
|
q Marian Pelczar (BG PAN)
|
