ROTHLÄNDER JOHANN DANIEL, organista, carillonista

Zeznanie Johanna Ephreima Eggerta złożone przed Kolegium Szkolno-Kościelnym informujące, że jego zadaniem była kontynuacja obowiązków pełnionych przez poprzednika, Daniela Rothländera

JOHANN DANIEL ROTHLÄNDER (1705 – pochowany 30 VI 1766 Gdańsk), organista i carillonista. Syn Ernsta Christofa (ur. 1672) zamieszkałego na Siedlcach. Miał braci Johanna Christopha (ur. 1700), Johanna Gottlieba Theophila (1711–1755), później m.in. pastora w Lublewie i w kościele Zbawiciela (Salwatora) na Zaroślaku, oraz Johanna Gottfrieda (ur. 1716). W odróżnieniu od nich nie został zapisany do Gimnazjum Akademickiego (najstarszy, rodzony brat w 1712, dwaj pozostali, przyrodni, w 1727).

Od 1726 do śmierci był organistą w kościele św. Bartłomieja. Brał udział w testowaniu wyremontowanych dużych organów kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP), przebudowanych w latach 1758–1760 przez Friedricha Rudolpha Dalitza.

Z polecenia Eltjena Wolthersa, który od 1738 do 1748 jako pierwszy grał na carillonie kościele św. Katarzyny, otrzymał po nim stanowisko, lecz prawdopodobnie dopiero po remoncie instrumentu w 1754. Drugim kandydatem, także poleconym przez Wolthersa, był Carl Gottfried Busch. Rada Starego Miasta, której własnością był carillon, zdecydowała o przyjęciu obu muzyków: jego na stanowisko pierwszego carillonisty, Carla Buscha – drugiego. Pierwsza wzmianka o ich zatrudnieniu pochodzi z 4 IV 1754; w spisie urzędników miasta („Das itzt-lebende Danzig”) wymieniono ich po raz pierwszy w 1755. Po jego śmierci Carl Busch otrzymał posadę pierwszego carillonisty; stanowisko drugiego carillonisty powierzono Johannowi Ephraimowi Eggertowi.

Pochowany w kościele św. Bartłomieja. DP

Bibliografia:
Archiwum Państwowe Gdańsk, Stare Miasto 300,41/7, s. 297; 300,41/8, s. 564; kościół św. Katarzyny 353/231, s. 3, 5-6; kościół NMP 354/322, s. 169; kościół św. Bartłomeja 348/591, s. 142.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 293, 311.
„Das jetztlebende Danzig” 1755–1766.
Januszajtis Andrzej, Gdańskie zegary, dzwony i karyliony, Pelplin 2003.
Kaczor Dariusz, Wstęp, w: Eggert Johann Ephraim, Choral-Lieder zu dem Glocken-Spiel der Altstädtschen Ober-Pfarr-Kirche zu St. Catharinen ausgesetzt mit Variationes Danzig 1784, Danuta Popinigis, Dariusz Kaczor, Facsimile, edycja, wstęp i komentarze, Gdańsk 2006, s. 22–25.
Bruno Meyer, Die Glockenspiele auf St. Katharinen in Danzig, „Heimatblätter des Deutschen Heimatbundes” 1926, H. 1.
Popinigis Danuta, Carillony i muzyka carillonowa dawnego Gdańska, Gdańsk 2014, s. 115, 186, 188, 192, 419.
Rauschning Hermann, Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig. Von den Anfängen bis zur Auflösung der Kirchenkapellen, Danzig 1931, s. 318, 348, 422.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 522.