PFAFFENDORF ANDREAS, proboszcz kościoła Najświętszej Marii Panny

ANDREAS PFAFFENDORF (ok. 1390, prawdopodobnie Heilsberg (Lidzbark Warmiński) lub Toruń – 1437 Gdańsk), dyplomata krzyżacki, proboszcz kościoła Najświętszej Marii Panny (NMP). Syn Nicolausa. W lata 1406–1421, z przerwami, studiował w Pradze, gdzie w 1406 uzyskał tytuł bakałarza, następnie w 1417 w Wiedniu i w latach 1419–1421 w Bolonii. Po 1409 został członkiem zakonu krzyżackiego, pozostawał na usługach wielkiego mistrza, wożąc jego listy do krzyżackiego prokuratora w Rzymie.

W 1415 otrzymał stanowisko pisarza miejskiego w Lidzbarku Warmińskim, w 1419 został kanonikiem sambijskim. Studia ukończył doktoratem z prawa kanonicznego. Od 1421 proboszcz katedry w Królewcu, zrezygnował ze stanowiska w 1423 przechodząc do służby dyplomatycznej wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego. Uczestniczył w prawie wszystkich ważniejszych pertraktacjach krzyżackich. M.in. w czerwcu 1424 był obecny podczas rokowań polsko-krzyżackich w Nieszawie i w Gorzowie przy ustalaniu granic Nowej Marchii z Królestwem Polskim, w 1426 jako prokurator krzyżacki brał udział w procesie z biskupem włocławskim, w 1427 posłował do wielkiego księcia Witolda i do króla Władysława Jagiełły.

Od czerwca 1424 proboszcz w Chełmnie, od 1425 do czerwca 1433 proboszcz w kościele św. Jana w Toruniu. Żądał od parafian uczestnictwa w mszach niedzielnych i świątecznych w swoich kościołach parafialnych a nie w świątyniach dominikanów (do których chętniej uczęszczali m.in. z uwagi na częstą nieobecność proboszcza w parafiach), występował przeciwko naukom głoszonym przez dominikanów (bliższym oczekiwaniom wiernych). Konflikt z dominikanami przybrał na sile po decyzji Krzyżaków o odsunięciu zakonników od propagandowych działań antyhusyckich i powierzenie ich w Toruniu proboszczowi z kościoła św. Jana, a w Gdańsku proboszczowi kościoła NMP ks. Andreasowi Slommowowi. Obie strony sporu docierały ze swoimi racjami do Rzymu, dominikanów wsparła toruńska Rada Miasta i mimo krzyżackiego poparcia zmuszony był w czerwcu 1433 zrezygnować z probostwa.

W 1432 przebywał w Rzymie, od 1433 brał udział w soborze w Bazylei, gdzie m.in. oskarżał stronę polską o sprzyjanie husytom. W grudniu 1436 powrócił chory do Prus, z początkiem 1437 otrzymał w Gdańsku probostwo kościoła NMP, z którego ustąpił Andreas Slommow. Zmarł po około ośmiu miesiącach, krótko przed 22 IX 1437, kiedy to o jego śmierci wielki mistrz informował sobór bazylejski. Zapewne pochowany w kościele NMP. JZ

Bibliografia:
Jähnig Bernhard, Andreas Pfeffendorf OT. Pfarer der Altstadt Thorn (1425–1433), „Beiträge zur Geschichte Westpreussens”, 7, 1981, s. 161–187.
Sumowski Marcin, Duchowni diecezjalni w średniowiecznym Toruniu. Studium prozopograficzne, Toruń 2012.
Zonenbreg Sławoimir, Stosunki krzyżacko-medykanckie w Prusach do 1466 roku, Bydgoszcz 2018, s. 151–172.
Zdrenka Joachim, Pfaffendorf Andrzej, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997, s. 410.