CHODAKOWSKA MARIA, przedstawicielka gdańskiej Polonii
| < Poprzednie | Następne > |
MARIA CHODAKOWSKA (19 VII 1920 Wejherowo – 7 XII 2019 Gdańsk), córka Bernarda Filarskiego. W 1938 absolwentka Gimnazjum Polskiego i członkini Związku Harcerstwa Polskiego. Po zdaniu matury, do czasu wybuchu II wojny światowej studiowała medycynę w Poznaniu. W latach 1939–1944 mieszkała w Gdyni, pracowała w rzeźni. Razem z przebywającą w Warszawie siostrą Wandą działała w strukturach Armii Krajowej (pseudonim „Marysia”). Współpracowała z grupą Łączności z Zagranicą („Zagroda”) Gdynia–Sztokholm. Brała udział w organizowaniu przerzutów drogą morską do Szwecji, między innymi drugiego przerzutu (jesień 1943) kuriera Komendy Głównej AK Jana Nowaka-Jeziorańskiego, po wojnie założyciela i wieloletniego dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. W wyniku denuncjacji 7 III 1944 została aresztowana, wraz z siostrą Wandą, przez Gestapo. Po ciężkim i długim śledztwie na Kamiennej Górze w Gdyni 6 VII 1944 wysłana do obozu Stutthof (więźniarka polityczna nr 36501), a Wanda do KL Ravensbrück.
W obozie w Stutthofie pracowała w pralni i szwalni, działała w obozowym ruchu oporu kobiet. W czasie ewakuacji więźniów z obozu 25 I 1945 włączono ją do VII kolumny tzw. Marszu Śmierci, idącej przez Mikoszewo, Pruszcz Gdański, Żukowo. 2 lutego, podczas postoju w kościele w Przodkowie, uciekła wraz z trzema koleżankami i znalazła schronienie u znajomej rodziny kaszubskiej. Po wojnie powróciła do Gdańska. W latach 1958–1980 pracowała w firmie Lloyds Register of Shipping.
W latach 1977–1990 była członkiną Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, w latach 1991–2019 Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, od 1996 Koła Byłych Więźniów Politycznych Obozu Koncentracyjnego Stutthof w Sopocie. Działała również w Towarzystwie Przyjaciół Gdańska w kole byłych gimnazjalistów. Współpracowała z Muzeum Stutthof, brała udział w uroczystościach patriotycznych i religijnych, spotkaniach z uczniami w gdańskich szkołach, środowiskiem harcerskim w Gdańsku, pomagała także przy organizacji wystaw, między innymi „Gdańszczanie 1939/1940. Jeden rok z dziejów miasta”.
Honorowa członkini 1. Stegieńskiej Drużyny Harcerskiej „Sztorm” im. Bernarda Filarskiego. Odznaczona Krzyżem Armii Krajowej. Pochowana na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1989, s. 264 (wspomnienia Marii Filarskiej).
https://historiamowiona.muzeum1939.pl/swiadkowie-historii/swiadek/maria-chodakowska.
http://old.stutthof.org/node/1120.
https://zawacka.pl/uploads/SesjaXXVII_net1.pdf.
