GRZMOCIŃSKI LECH, aktor
| < Poprzednie | Następne > |
LECH GRZMOCIŃSKI (7 IV 1927 Toruń – 8 V 1984 Gdańsk), aktor teatralny i filmowy. Egzamin aktorski zdał eksternistycznie w Warszawie w 1952 roku. Od 1957 roku do końca życia należał do zespołu Teatru Wybrzeże. Jego gdańskim debiutem była rola Czeladnika w Szewcach Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Zygmunta Hübnera. Sztuka Witkacego stanowi swoistą klamrę w jego karierze – zagrał w niej również Sajetana Tempego w 1981 roku w inscenizacji wyreżyserowanej przez Marcela Kochańczyka.
W Teatrze Wybrzeże wystąpił w sztukach Ajschylosa, Bertolta Brechta, Antoniego Czechowa, Friedricha Dürenmatta, Aleksandra Fredry, Witolda Gombrowicza, Zygmunta Krasińskiego, Williama Shakespeare’a, Juliusza Słowackiego i innych. Jego ostatnią rolą na gdańskiej scenie był Sędzia w Reportażu z pop-festiwalu Tibora Dery’ego w reżyserii Krzysztofa Gordona (premiera 25 VI 1983). Od roku 1968 występował w spektaklach Teatru Telewizji; po raz ostatni – w Wychowance Aleksandra Fredry w reżyserii Stanisława Hebanowskiego (premiera 21 I 1984).
Na ekranie kinowym po raz pierwszy pojawił się w 1955 roku w Podhalu w ogniu Jana Batorego i Henryka Hechtkopfa. Występował w filmach kinowych i telewizyjnych, między innymi w serialu Stawka większa niż życie, realizowanym w latach 1967–1968, w Skazanym Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego (1975), Śmierci prezydenta Jerzego Kawalerowicza (1977), Człowieku z żelaza Andrzeja Wajdy (1981). Zagrał też w dwóch filmach ważnych z punktu widzenia historii regionu gdańskiego – Kaszëbë Ryszarda Bera (1970) i Blaszanym bębenku Volkera Schlöndorffa (1979).
Jego talent dostrzeżono bardzo wcześnie; w 1951 roku, a więc jeszcze przed egzaminem, jako aktor Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie otrzymał nagrodę na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych. W 1962 nagrodzono go na IV Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu, a w 1969 – Orderem Stańczyka. W 1967 roku otrzymał odznakę „Za Zasługi dla Gdańska”. W 1971 odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, w 1975 odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, w 1976 Złotym Krzyżem Zasługi, w 1979 tytułem Zasłużony Działacz Kultury. W 1969 wyróżniony został Orderem Stańczyka, przyznawanym przez miesięcznik „Litery”, za rolę Jana w spektaklu telewizyjnym „Panna Julia” Strindberga.
