Neoromańska Brama Krowia po przebudowie w 1905 roku
Gotycka Brama Krowia od strony zachodniej, około 1900
zamyka od strony q Motławy obecną q ul. Ogarną. Należy do najstarszych bram wodnych Gdańsku, wspominana od roku 1387. Nazwa nawiązuje do drogi, którą przepędzano bydło do rzeźni na wschodnim brzegu Motławy (q Spichlerze). O wczesnym pochodzeniu świadczy skromny wystrój architektoniczny: prosta dekoracja fryzowo-wnękowa z ostrołukowo zakończonymi blendami oraz brak profilowań. Dwukondygnacyjna, mniejsza od pozostałych bram wodnych Gdańska, zbudowana z cegły na planie wydłużonego prostokąta, o rzucie około 33 × 8 m, ustawionego wzdłuż linii nabrzeża i zamykającego wylot ulicy. Przebudowa w początku XV wieku nadała jej formy znane z ikonografii XIX wieku. W osi bramy umieszczony jest przejazd, po którego bokach były pierwotnie 2 izby: wartownie i pomieszczenia celników, z wejściem od strony miasta. Piętro i poddasze wykorzystywano zapewne jako skład towarów. Całość nakrywa dwuspadowy dach o kalenicy równoległej do rzeki. Bardziej ozdobne były szczyty północny i południowy, zdobione jak ściany podłużne ostrołukowo zakończonymi blendami, zwieńczone zaś w najwyższym punkcie sterczynami zdwojonymi w formę krenelażu (zwieńczenie muru blankami). Od końca XVI wieku przekształcona w budynek mieszkalny: wykuto otwory okienne, w przyziemiu, na miejscu wartowni, zrobiono przejście dla pieszych. W celu usprawnienia komunikacji w roku 1905 zburzono gotycki budynek, zastępując go nowym, o formach neogotyckich, z 3 przelotami w poziomie przyziemia. Zniszczenia w 1945 odsłoniły gototycką elewację północną. Zbudowana praktycznie od nowa w latach 1971–1972, w formach nawiązujących do średniowiecza, z wykorzystaniem autentycznych fragmentów.
GS
