VICTORIASCHULE
| < Poprzednie | Następne > |
VICTORIASCHULE zob. q szkoła średnia dla dziewcząt im. Wiktorii.
Przejściowy obóz dla jeńców cywilnych, który zorganizowały niem. nazistowskie władze II WMG w budynku szkoły dla dziewcząt przy Holzgasse 24 (ul. Kładki 24) 1–15 IX 1939. W szkole miała też siedzibę Komendantura Obozów Jenieckich Gd., którą kierował Obersturbannführer SS Max Pauly. Funkcję kmdt. Victoriaschule pełnił Hauptsturmführer SS Franz Christoffel, załoga składała się z esesmanów z oddz. q Wachsturmbann Eimann powołanego 3 VII 1939 przez Senat II WMG do zadań specjalnych oraz q Heimwehr Danzig. Pierwszymi więźniami byli pol. mieszkańcy II WMG, figurujący na policyjnych listach jako przeznaczeni do internowania, znani z działalności społ.-polit. 1920–39: księża q Bronisław Komorowski, q Franciszek Rogaczewski, q Marian Górecki, Alfons Muzalewski, Władysław Szymański, pracownicy PKP, Poczty Polskiej, Rady Portu i Dróg Wodnych, celnicy, nauczyciele, pracownicy banków, przedsiębiorcy, kupcy, lekarze oraz przedstawiciele innych zawodów, m.in. q Antoni Lendzion – poseł Volkstagu i prezes Zjednoczenia Zawodowego Polskiego, Wiesław Arlet – urzędnik Komisariatu RP w Gd. 1 września na terenie II WMG aresztowano w ramach akcji Tannenberg ok. 1500 Polaków, w większości mężczyzn, ok. tysiąca osób zatrzymano w Victoriaschule. Aresztowanych bito i szykanowano, odebrane im dowody osobiste wrzucano do koszów na śmieci, podczas przesłuchiwań namawiano niektórych do podpisania deklaracji o zmianie narodowości w zamian za zwolnienie. Więziono ich w piwnicach, salach gimnastycznych i salach lekcyjnych. Wieczorem 1 września, na skutek interwencji radcy prezydium policji gd. Herberta Kamera, zwolniono część Żydów z obywatelstwem gd. i wszystkie kobiety. Pierwszą ofiarą stał się działacz polonijny q Roman Ogryczak, który zmarł we wrześniu na skutek pobicia. 1 września esesmani wybrali też ok. 150 więźniów; przeniesiono ich do więzienia przy Schießstange (ul. Kurkowa; q Areszt Śledczy), skąd 2 września zostali wywiezieni w pierwszym transporcie autobusami do budowanego obozu dla jeńców cywilnych w Sztutowie (Zivilgefangenenlager Stutthof). W nast. dniach doprowadzono do Victoriaschule kolejnych Polaków z terenu Gd. i aresztowanych na terenie powiatów morskiego, kartuskiego, kościerskiego, starogardzkiego, a także grupę gd. Żydów. 14 września przyprowadzono ok. 1500 mężczyzn z Gdyni. 1 i 10 września Victoriaschule wizytował gauleiter q Albert Forster. 7 września przeniesiono Komendanturę Obozów Jenieckich Gd. z Victoriaschule do Nowego Portu. 7–15 września rozpoczęła się akcja przenoszenia internowanych więźniów do przejściowego obozu w Nowym Porcie (q obóz dla Polaków w Nowym Porcie). 13 września wysłano transport 70 więźniów do przejściowego obozu dla jeńców cywilnych w Granicznej Wsi k. Skarszew (Zivilgefangenenlager Grenzdorf). Obóz Victoriaschule zlikwidowano 15 września; przeszło przez niego kilka tys. Polaków z Gd. i Pomorza oraz grupa Żydów z Gd., Gdyni i Wejherowa. Komendantura Obozów Jenieckich Gdańsk oraz obozy przejściowe: Victoriaschule, Stutthof Grenzdorf i obóz w Nowym Porcie podlegały formalnie komendzie Schutzpolizei w Gd., a faktycznie Tajnej Policji Politycznej (Gestapo) w Gd., kierowanej od 1 IV 1939 przez dr. Rudolfa Trögera (23 IV 1905 – czerwiec 1940, Francja), która decydowała o losie aresztowanych. W 1958 miejsce upamiętniono specjalną tablicą.
