GORZELNICTWO
| < Poprzednie | Następne > |
GORZELNICTWO (do końca XVIII wieku). Umiejętność produkcji wódek przynieśli do Gdańska niderlandzcy imigranci; w 1598 roku wytwórnię wódek i likierów założył Ambrosius Vermoellen z Lier ( Goldwasser, likiery). W XVII wieku Gdańsk stał się potentatem w produkcji wódki. W roku 1620 funkcjonowało 68 koncesjonowanych gorzelni, w 1739 było 16 legalnych gorzelników. Rozmiary gorzelni regulowało rozporządzenie Rady Miejskiej z roku 1620: osoby posiadające obywatelstwo kupieckie mogły mieć kotły gorzelniane o łącznej objętości 6 beczek (756 litrów), o połowę mniej osoby legitymujące się obywatelstwem rzemieślniczym. Pozycję na rynku gdańscy gorzelnicy zawdzięczali temu, że nie tworzyli odrębnej korporacji cechowej, a produkcja wódki organizowana była systemem nakładczym, przy znacznym wykorzystaniu robotników dniówkowych. Gorzelnictwem parali się też osiadli w Gdańsku Holendrzy, a zwłaszcza menonici, którzy produkowali wódkę w podmiejskich osadach, niepodlegających gdańskiej jurysdykcji. Rozwój gdańskiego gorzelnictwa powodował, zwłaszcza w XVII wieku, nawet przejściowe braki na gdańskim rynku drewna opałowego i żyta (lub drastyczny wzrost ich ceny). Innym zjawiskiem, zwłaszcza w XVIII wieku, była masowa hodowla przez gorzelników świń, do której wykorzystywano odpady poprodukcyjne (wytłoki zbożowe), wielu gorzelnikom bardziej się ona opłacała niż produkcja wódki. W 2. połowie XVIII wieku szacowano pogłowie świń przy gorzelniach gdańskich na około 8 tysięcy sztuk, co powodowało zanieczyszczenie ulic i powietrza w mieście, a gorzelników narażało na obłożenie wyższymi podatkami z tytułu usuwania nieczystości. W latach 1746–1750 zużyto w gdańskich gorzelniach do produkcji wódki 1500 łasztów żyta, a więc średnio 657 ton rocznie. Gdańska gorzałka była jednym z najważniejszych towarów eksportowych; w 1. połowie XVII wieku eksport wódki gdańskiej sięgał kilku tysięcy litrów rocznie.
