CHMIELEWSKI LECH, działacz opozycji demokratycznej
LECH CHMIELEWSKI (8 XII 1950 Ełk – 24 X 2021 Dziadówek, Suwalskie), działacz opozycji demokratycznej. Syn Franciszka i Janiny z domu Metelskiej. W Ełku w 1956 ukończył szkołę podstawowej, w 1969 uzyskał maturę w I Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Żeromskiego. W latach 1969–1974 studiował w Instytucie Okrętowym Politechniki Gdańskiej (PG), magister inżynier mechanik budownictwa okrętowego. Od 1 III 1975 pracował w Gdańskiej Stoczni Remontowej (GSR) na stanowisku specjalisty budowniczego statków. Wstąpił do koła Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej przy Wydziale Szefostwa Produkcji i do końca 1979 pełnił funkcję jego przewodniczącego. W Czerwcu ’76 uczestniczył w wiecu na terenie zakładu, w czasie którego sprzeciwiano się represjom wobec protestujących w Radomiu i Ursusie.
W Sierpniu ’80 był uczestnikiem strajku w GSR; został wybrany do wydziałowego komitetu strajkowego. Od września 1980 zaangażował się w organizowanie struktur NSZZ „Solidarność” swoim wydziale i w zakładzie. Wybrany został przewodniczącym „Solidarności” na Wydziale PR i delegatem do Komisji Zakładowej (KZ) GSR. W grudniu 1980, po kompromitacji dotychczasowych przywódców NSZZ w stoczni (zamiast na wieniec pod pomnik w rocznicę Grudnia 1970 zebrane wcześniej pieniądze przeznaczono na zakup alkoholu) razem z Januszem Kucharskim, Gerardem Nowakiem i Wojciechem Sychowskim wszedł do Prezydium Komitetu Założycielskiego całej stoczni, został wiceprzewodniczącym. Zajął się również wydawaniem pisma stoczniowej „Solidarności” – „Informator”. Był przewodniczącym Krajowej Komisji Stoczniowców „Solidarności”, uczestnikiem negocjacji z komisją rządową w sprawie „Karty Stoczniowca”, reprezentantem GSR w tzw. Sieci Wiodących Zakładów pracy. W lutym 1981, podczas wyborów do KZ, został wybrany wiceprzewodniczącym; od tego momentu przeszedł na etat związkowy, a od obowiązków zawodowych został urlopowany. W lipcu 1981 wybrany delegatem na I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego. W listopadzie 1981, wraz z innymi przywódcami KZ, był inicjatorem referendum wśród załogi w sprawie nadania GSR imieniem marszałka Józefa Piłsudskiego (mimo, że idei niechętni byli działacze partyjni z Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku i Biura Politycznego KC PZPR, a także ks. Henryk Jankowski.
Po ogłoszeniu stanu wojennego, od 14 do 16 XII 1981 był współorganizatorem strajku protestacyjnego w GSR, a jako działacz KZ automatycznie wszedł do komitetu strajkowego. W tych dniach został dyscyplinarnie zwolniony z pracy. Po rozbiciu protestu przez oddziały ZOMO i wojska, wymknął się ze stoczni uniknął aresztowania. Ukrywał się do 29 XII 1981, kiedy to został zatrzymany podczas kontroli dokumentów przeprowadzonej przez funkcjonariuszy ZOMO pasażerom autobusu PKS w czasie kursu na Kaszubach. Od chwili zatrzymania do 6 I 1982 osadzony był w ośrodku odosobnienia w Strzebielinku. Po zorientowaniu się przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, że zatrzymano organizatora strajku w GSR, został 6 I 1982 przewieziony do Aresztu Komendy Wojewódzkiej MO w Gdańsku, a następnie aresztowany i osadzony w Areszcie Śledczym w Gdańsku.
6 II 1982 wyrokiem Sądu Marynarki Wojennej (we wspólnym procesie z Januszem Kucharskim, Lechem Sobczakiem i Wojciechem Sychowskim) skazany został na pięć lat pozbawienia wolności, przetrzymywany był w Zakładzie Karnym w Koronowie, następnie w Potulicach. W lutym 1983 sąd wojskowy wyraził zgodę na udzielenie mu przerwy w odbywaniu kary; wyszedł na wolność. Nie wrócił już do więzienia, 17 V 1983 został ułaskawiony na mocy dekretu o amnestii przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego. W czasie jego pobytu w więzieniu rodzina utrzymywała się dzięki pomocy finansowej pozostających na wolności działaczy NSZZ GSR, którzy zbierali na ten cel składki i przekazywali środki finansowe rodzinie w wysokości ostatniej pobieranej pensji.
Po wyjściu na wolność bezskutecznie zabiegał o przywrócenie do pracy w GSR. Do września 1983 pracował dorywczo, skorzystał z propozycji wyjazdu z rodziną na stałe z Polski. Wyjechał do Australii, pracując początkowo w swoim zawodzie w Stoczni Freemantle w Perth, po jej upadku w kilku firmach projektowo-wykonawczych branży górniczej i naftowej. W 2013 przeszedł na emeryturę, w 2015 wrócił do Polski.
Od 1973 żonaty był z Krystyną z domu Pieczonko (ur. 1950 Białymstok), ojciec Kingi (ur. 1974) i Piotra (ur. 1978). Po powrocie do kraju zamieszkał z żoną we wsi Dziadówek na Suwalszczyźnie. Zmarł nagle w swoim domu, pochowany został 29 X 2021 na cmentarzu w Suwałkach.
Bibliografia:
Archiwum Gdańskiej Stoczni Remontowej, akta osobowe Lecha Chmielewskiego.
Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku, akta Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni.
Dobrowolski Władysław, Złotkowski Zdzisław, Solidarność Gdańskiej Stoczni Remontowej im. J. Piłsudskiego, Gdańsk 2005.
Kazański Arkadiusz, Chmielewski Lech, https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/15407,Chmielewski-Lech.html?search=4423529.
