MICHEJDA KORNEL, profesor Akademii Lekarskiej w Gdańsku
| < Poprzednie | Następne > |
ul. Dębinki 7
KORNEL MICHEJDA (26 X 1887 Bystrzyce, Śląsk Cieszyński – 5 XI 1960 Kraków), lekarz chirurg, profesor Akademii Lekarskiej (AL) w Gdańsku. Syn profesora Karola Michejdy oraz Marii z domu Szołtys. Brat Oskara, seniora kościoła ewangelicko-augsburskiego w Cieszynie. Absolwent dwuklasowej Szkoły Ludowej w Bystrzycy i niemieckiej szkoły podstawowej w Cieszynie, od 1897 do 1905 uczeń Polskiego Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie. Po maturze, do 1911, studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
W latach 1911–1912 odbył praktykę lekarską jako wolontariusz w Klinice Chorób Wewnętrznych w Krakowie, pod kierunkiem prof. Walerego Jaworskiego, przygotowując się do specjalizacji chirurgicznej. W okresie 1912–1914 praktykował także na Oddziale Chirurgicznym Chorób Oczu i Skóry w Szpitalu w Ołomuńcu. We wrześniu 1913 został asystentem Uniwersyteckiej Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. 11 II 1914 uzyskał dyplom lekarza, w tym samym roku także stopień doktora. Podczas I wojny światowej został powołany do służby wojskowej w armii austriackiej; pracował w Wojskowym Szpitalu Garnizonowym. W stopniu majora służył w Wojsku Polskim podczas wojny polsko-rosyjskiej w 1919, pracując jako lekarz w szpitalu w Wadowicach. Zwolniony z wojska, od 1 X 1920 do maja 1921 był kierownikiem Katedry i Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego, od 1 X 1922 był kierownikiem nowo powstałej Katedry i Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Stefana Batorego (USB) w Wilnie. Od 1930 profesor zwyczajny; przez dwie kadencje, w latach 1932–1936, był dziekanem Wydziału Lekarskiego USB.
Podczas II wojny światowej pracował na Oddziale Chirurgicznym Szpitala Powiatowego na Wileńszczyźnie oraz w Szpitalu Miejskim w Wilnie. Ukrywał Żydów i jeńców radzieckich w swoim domku letnim w Gulbinach. Od zagłady ocalił m.in. późniejszego profesora anatomii AL w Gdańsku Michała Reichera. W 1992 przyznano mu pośmiertnie tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.
Po opuszczeniu Wilna (w marcu 1945) pracował w Łodzi i w Katowicach, gdzie był kierownikiem oddziału chirurgii szpitala miejskiego. Po otrzymaniu skierowania do pracy w Gdańsku został kierownikiem stworzonej przez siebie od podstaw I Kliniki Chirurgicznej ALG. W latach 1946–1947 był pierwszym dziekanem Wydziału Lekarskiego, 2 II 1946 wygłosił wykład inaugurujący pierwszy rok akademicki ALG. W lipcu 1946 był organizatorem i koordynatorem pierwszego po wojnie, zorganizowanego w Gdańsku, VII Zjazdu Towarzystwa Chirurgów Polskich. W grudniu 1946 z ramienia Głównej Komisji do Badania Zbrodni Niemieckich został biegłym i na potrzeby procesów norymberskich wydawał opinie dotyczące przeprowadzania przez Niemców doświadczeń na ludziach. W 1948 powołano go na krajowego konsultanta w zakresie chirurgii przy Ministerstwie Zdrowia. Pracę w Gdańsku zakończył 11 XI 1948, do 1958 pracował w Krakowie jako kierownik w II Katedrze i Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej. W latach 1950–1951 był prorektorem, a w latach 1951–1953 rektorem tej uczelni.
Absorbowała go tematyka operacyjnego leczenia porażeń nerwu promieniowego oraz operacyjnego leczenia gruźlicy kręgosłupa. Jednym z jego najważniejszych osiągnięć zawodowych była modyfikacja operacji Albee’go, przeprowadzanej w gruźlicy kręgosłupa, polegająca na wszyciu przeszczepu z grzebienia kości biodrowej (a nie, jak wcześniej, kości goleniowej), którą przeprowadził w 1916. Podjął pierwszą w Polsce próbę wprowadzenia angiografii śródczaszkowej. Był jednym z pierwszych na świecie chirurgów, którzy wykonali plastykę jelita grubego wyciętą częścią fragmentu pętli jelita krętego. Uważany jest za współtwórcę wileńskiej uniwersyteckiej szkoły chirurgicznej.
Autor między innymi artykułu Nowa szyna dla leczenia porażeń nerwu promieniowego („Polska Gazeta Lekarska” 1921) oraz Słownika historycznego rozwoju polskiego mianownictwa lekarskiego ze szczególnym uwzględnieniem mianownictwa anatomicznego i chirurgicznego (1953). W 1947 nakładem Sekcji Wydawniczej Koła Medyków Studentów Uniwersytetu Łódzkiego zostały wydane jego wykłady, zastępujące brakujące podręczniki. Inne jego prace dotyczyły wrzodów żołądka, kamicy żółciowej, dynamiki dróg żółciowych, dyskinezy dróg żółciowych, zapalenia wyrostka robaczkowego, nowotworów złośliwych, ze szczególnym uwzględnieniem raka piersi i odbytnicy, ostrej niedrożności i mechanicznych uszkodzeń jelita grubego, gruźlicy i nowotworów nerek. Ostatnie prace poświęcił pozostawianym podczas operacji ciałom obcym, chirurgii urazowej oraz inwalidztwu.
W 1929 pełnił funkcję sekretarza generalnego XIII Zjazdu Przyrodników i Lekarzy Polskich w Wilnie. W latach 1931–1933 był prezesem Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego, w okresie 1937–1939 – redaktorem „Pamiętnika Wileńskiego Towarzystwa Lekarskiego”, między 1939 a 1947 – prezesem Towarzystwa Chirurgów Polskich. Od 1946 był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. W 1956 otrzymał honorowe członkostwo Towarzystwa Chirurgów Polskich, a rok później – honorowe członkostwo Polskiego Towarzystwa Urologicznego. Był członkiem rzeczywistym Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgów. W latach 1946–1960 pełnił funkcję redaktora naczelnego „Polskiego Przeglądu Chirurgicznego”, którego redakcja do 1948 mieściła się w Gdańsku.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Jugosłowiańskiego Orderu Świętego Sawy (1929), Krzyżem Oficerskim (1946) i Komandorskim (1953) Orderu Odrodzenia Polski. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Cieszynie. W 1986 wydane zostały Wspomnienia chirurga jego autorstwa, w opracowaniu i z przedmową syna, Andrzeja Michejdy. Syn Janusz, doktor po uzyskaniu specjalizacji z zakresu chirurgii i urologii w Gdańsku, w 1961 jako lekarz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wyjechał z żoną Barbarą, także absolwentka AMG, do Kongo, w Dahomeyu (Benin) był doradcą tamtejszego ministra zdrowia, od 1970 w Zairze, do 1980 w Maroku, osiadł w Kanadzie.
