ŚWIĘCA, wojewoda gdański, pomorski
| < Poprzednie | Następne > |
ŚWIĘCA (zm. 1308), możny wschodniopomorski. Wywodził się z rodziny osiadłej pod Słupskiem (dysponującej dobrami: Krępa, Lubuń, Kobylnica, Siemianice). W 1257–59 podstoli w Sławnie, 1266–74 podkomorzy słupski, 1275–87 kaszt. słupski, 1286–1306 wojewoda gd., 1287–1308 wojewoda słupski, 1299–1301 starosta wschodniopomorski, 1301–06 woj. wschodniopomorski. Przywódca stronnictwa dominującego na Pomorzu Wsch. pod koniec życia q Mściwoja II, decydujący o następstwie tronu w księstwie gd. Zwolennik związków Pomorza Wsch. z Polską, popierał kandydaturę księcia wielkopol. Przemysła II (1294), a po jego śmierci, mimo osobistych uprzedzeń, ale zgodnie z racją stanu, także księcia Władysława Łokietka (1295), obu Wacławów czeskich (pocz. XIV w.). Od 1307 wraz z rodziną pozostawał w opozycji do Władysława Łokietka, przeszedł na stronę margrabiów brandenbur., 1308 brał udział w zajęciu przez nich Gd. Miał młodszego brata Wawrzyńca (zm. po 1312), związanego z ośrodkiem w Słupsku: 1276 tamtejszego łowczego, 1284–88 podkomorzego, 1288–1312 kasztelana, który zbudował potęgę ekonomiczną rodziny (dobra w ziemi słupskiej i k. Bytowa). Najwybitniejszym synem Ś. był Piotr Święca (Święcic) z Nowego n. Wisłą (zm. 1327), pocz. duchowny, 1299 prepozyt kaliski i wicekanclerz Pomorza Wsch., nast. w stanie świeckim, 1305–06 starosta Pomorza Wsch., 1306–07 namiestnik gd.-tczewsko-słupski z ramienia Łokietka. Przejął on po ojcu kierowanie obozem polit. 1305, za rządów Wacława III wyraził zgodę na rządy margrabiów brandenb. nad Pomorzem Wsch., w lecie 1306 bronił jego zach. ziem przed najazdem bp. kamieńskiego i nie doczekawszy się margrabiów brandenb., zawarł porozumienie z Władysławem Łokietkiem, przekazując mu rządy na Pomorzu Wsch.
W wyniku konfliktu z bp. włocławskim Gerwardem, którego dochody z Pomorza przejął na sfinansowanie wojny latem 1306, oraz niewywiązania się z umów Łokietka, który zobowiązywał się zwrócić mu kwotę zasądzoną na rzecz biskupa, 17 VII 1307, za cenę uzyskania w lenno (czyli stworzenia samodzielnego państewka feudalnego) ziemi sławieńskiej dla siebie i swoich braci Wawrzyńca (zm. 1317), później pana na sławieńskim Darłowie, i Jana (zm. 1347),później pana na Sławnie – przeszedł z całym stronnictwem na stronę margrabiów, otwierając im drogę do podboju Pomorza Wsch. (q rzeź Gd. 1308). W wyniku wyprawy Łokietka zimą 1307–1308 pochwycony w Nowem n. Wisłą i osadzony w zamku w Brześciu Kujawskim. Wolność odzyskał 1310, za wstawiennictwem u Łokietka bp. Gerwarda, który w innym wypadku nie mógłby liczyć na odzyskanie zasądzonych mu kwot. W 1313 wraz z braćmi uregulował sprawy z bp., zaspokajając go głównie z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży Krzyżakom Nowego n. Wisłą. W następnych latach występował w otoczeniu margrabiego brandenb. Waldemara i księcia wołogojskiego (zachodniopom.) Warcisława jako pan na Polanowie (ziemia sławieńska) i Tucholi. Władztwo sławieńskie Święców upadło w połowie XIV w.
