WINTER VALENTIN von, dowódca wojsk gdańskich
| < Poprzednie | Następne > |
VALENTIN von WINTER (Wonter; 4 VI 1608 Friedland (Prawdinsk), Prusy Książęce – 4 VIII 1671 Gdańsk), dowódca gdańskich wojsk miejskich (zob. Wisłoujście, tabela: Komendanci wojsk miejskich Gdańska). Pochodził z rodziny mieszczańskiej, syn Christopha i Elisabeth z domu Eysenberg. Karierę wojskową rozpoczął w wieku 19 lat. Przez wiele lat w służbie elektora brandenburskiego i króla szwedzkiego, 18 XII 1650 otrzymał szlachectwo szwedzkie. Od 1655 do śmierci w stopniu pułkownika był dowódcą gdańskich wojsk miejskich, liczących wówczas około 6000 żołnierzy.
Dowodził obroną Gdańska przed szwedzkim atakiem w 1656, następnie zwalczał wrogie oddziały rabujące dobytek podgdańskich wsi. W 1659 dowodził oblężeniem i zwycięskim szturmem na pozycje wojsk szwedzkich w twierdzy Gdańska Głowa w widłach rzek Wisły i Szkarpawy. Odzyskanie twierdzy uczczono w Gdańsku wybiciem okolicznościowego medalu, autorstwa Johanna Höhna seniora. Za zasługi dla Rzeczypospolitej otrzymał polski indygenat, przyznany decyzją Sejmu Rzeczypospolitej w 1658, odpowiedni dokument wystawiono mu podczas obrad Sejmu w Warszawie 20 maja. Z napisów na trzech chorągwiach nagrobnych (przysługujących zmarłym gdańskim oficerom), towarzyszących jego epitafium w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku wynika, że król Jan Kazimierz udostojnił jego herb, czyli uznał szlachectwo.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy ze szlachcianką Anną Magdaleną von Minckwitz (pochowana 27 V 1666 w wieku 45 lat wraz z mężem), po raz drugi 20 II 1667 w kościele NMP ożenił się z Anną Cordulą (22 I 1644 – 1688), córką starosty berwałdzkiego (Niedźwiedzica na Żuławach) i prabuckiego Israela (1614–1675), wnuczką Israela Köhne-Jaskiego, która z kolei po jego śmierci poślubiła szambelana króla polskiego, pułkownika Schönaicha. Pozostawił córkę Elisabeth, żonę Balthasara Jacobiego z Friedlandu, żegnaną kazaniem przez pastora Nathanaela Dilgera, drukowanym w 1655.
Pochowany z honorami w kościele NMP 8 IX 1671 w grobie nr 358 (po miesiącu od chwili śmierci, z uwagi na długotrwałe przygotowania uroczystości). Uroczystości rozpoczął przemarsz przez miasto oficerów i żołnierzy gdańskich w paradnych mundurach, trumnę niosło 12 oficerów, kazanie pogrzebowe wygłosił pastor Nathanael Dilger. Pośmiertne utwory na cześć zmarłego ogłosili Arnold von Bobart, Andreas Köhne-Jaski i Berthold Cornelius von Lützow. Zachowany pomnik epitafijny z 1671, z popiersiem pułkownika w medalionie na skórze lwa (atrybut Herkulesa), na południowej ścianie kościoła (obok Kaplicy Kapłańskiej), poświęcony jest pamięci jego i jego dwóch żon (przedstawiając także ich herby).
