GULIŃSKI JAN, lektor języka polskiego
| < Poprzednie | Następne > |
JAN GULIŃSKI (z Guliny) (1. połowa XVII wieku), nazywany także Śniatowskim, lektor języka polskiego, teolog i kaznodzieja. W latach 1633–1644 (późniejsze losy nieznane) uczył w niższych klasach Gimnazjum Akademickiego i prywatnie w Gdańsku, wprowadzając do nauki języka elementy wiedzy o literaturze i historii Polski. Autor podręcznika Fundamentum seu Principium ad politico-polonicum usum recte formandum, exprimendum et loquendum (Podstawy czyli zasady dworskiego języka polskiego dla poprawnego formowania, wymawiania i mówienia, 1643). Z pracą dydaktyczną łączyła się zapewne również parafraza dystychów Pseudo-Katona (tytuł oryginału Catonis disticha moralis) In praecepta Catonis moralia rithmus polonicus (1638). Jednym z jego uczniów był przyszły burmistrz Gottfried Bentzmann, który po jego opieką publicznie przemawiał w szkole w języku polskim.
W kaplicy św. Anny przy kościele św. Trójcy głosił kazania, których część opublikował w zbiorze Kazania o narodzeniu Syna Bożego i unii personalnej (1634). W formie druku wydał także pisma teologicznie, m.in. Compendium theologicum Victoria per natum, mortuum et resuscitatum Christum (1635), Lex et lux Christiana seu Decalogus methodice propositus (1638), Pisorym na list powszechny Jakuba s. Apostoła (b.r.), oraz wiersze okolicznościowe, gratulacyjne i żałobne, m.in. żegnał swoimi utworami w 1639 burmistrza Johanna Ernesta Schröera (Wiersz na zgon Jana Ernesta Schröera przez X. Jana Gulińskiego kaznodzieię y Prof. Polskiego), a w 1644 Ursulę Ehler, wdowę po Georgu Zierenbergu (zm. 1597) i żonę ławnika Georga Schradera (1566–1645).
Przypisuje się mu (choć istnieją wątpliwości) autorstwo dwóch sztuk teatralnych: Tragedii uciesznej albo Komedii dworskiej o pijanicy, co królem był (wystawionej w 1638 podczas Jarmarku św. Dominika w Ratuszu Starego Miasta) i Tragedii o bogaczu i Łazarzu z Pisma świętego wyjętej i nowo wierszem opisanej polskim, Jaśnie Wielmożnemu Senatowi Gdańskiemu dedykowanej i przypisanej in honorem roku 1643 miesiąca stycznia dnia 22.
