FILLIBORN ACHATIUS, śpiewak, autor wierszy

Wersja z 19:50, 15 wrz 2022

ACHATIUS FILLIBORN (luty 1640 Toruń ? – 4 III 1712 Gdańsk), śpiewak, autor wierszowanych życzeń. Mógł być synem Achatiusa Filliborna, który w 1642 uzyskał obywatelstwo Torunia, od 1671 w Gdańsku mistrza pasamonika. Uczęszczał do szkół w Królewcu, służył w wojsku szwedzkim, węgierskim i polskim. Przed 1687 w Gdańsku śpiewak w kościele św. Jakuba, od tego roku w kapeli kościoła Najświętszej Marii Panny jako nauczyciel pauprów w szkole mariackiej oraz pierwszy śpiewak (Vorsinger – zastępca kantora).

Od 1696 do 1706 (z wyjątkiem 1704) publikował co roku w oficynie Johanna Zachariasa Stollego wierszowane życzenia świąteczne i noworoczne dla władz miasta, często także dla króla i kraju. Do niemieckich tekstów włączał ustępy polskie; w jednym z utworów zacytował „Kolędę” Jana Kochanowskiego, nieco zmodyfikowaną i dopisał do niej własne strofy z życzeniami (fragment):
Także też niech Pan nasze miasto strzeże,
A rozmaite złe nam przygody odbierze,
Nad zwierzchnością naszą, rajce i panami
Skrzydła rozszerza, także i nad nami.
Niech im dodawa świętej szczęśliwości,
Żeby mądrze rządzili w jego opatrzności...

Wśród tych utworów szczególne znaczenie dla historii zwyczajów świątecznych ma wydane w 1698 Der Heilige Christ-Baum (Święte Drzewko Chrystusowe), świadectwo, że w Gdańsku w tym czasie – najwcześniej ze wszystkich miast polskich – były już znane bożonarodzeniowe choinki, które kupowano na Jarmarku Gwiazdkowym, by je przystroić w smakołyki i zabawki dla dzieci. AJ